Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ, người sáng tạo nội dung số (Digital Creator), người ảnh hưởng (Influencer) và KOL (Key Opinion Leader) đã trở thành lực lượng quan trọng trong truyền thông, thương mại, giáo dục, nghệ thuật và văn hóa. Tuy nhiên, tại Việt Nam, phần lớn lực lượng này còn thiếu nền tảng đào tạo bài bản, kỹ năng chuyên nghiệp và định hướng phát triển bền vững, là một trong những rào cản lớn nhất cản trở sự phát triển chuyên nghiệp của ngành công nghiệp sáng tạo nội dung số.
Hiện nay, chưa có nhiều trường đại học, viện đào tạo hay tổ chức giáo dục chính quy nào ở Việt Nam cung cấp chương trình đào tạo toàn diện, bài bản về ngành nghề Influencer/KOL/Creator, trong khi đây là lĩnh vực đang bùng nổ trên toàn cầu. Một số khóa học ngắn hạn được tổ chức bởi các công ty truyền thông hoặc cá nhân, nhưng thiếu tính hệ thống, thiếu giáo trình chuẩn hóa và không được công nhận về mặt học thuật hoặc nghề nghiệp. Nhiều Influencers – Người ảnh hưởng thiếu kiến thức căn bản về xây dựng thương hiệu cá nhân, quản trị hình ảnh truyền thông, nội dung chiến lược và tương tác hiệu quả với cộng đồng.
Các diễn giả tham dự Workshop Tăng trưởng Kinh doanh vượt trội với Ecommerce & Shoppertainment 2025
Đối với những nhân sự sáng tạo nội dung số thì thiếu Kỹ năng sản xuất nội dung chuyên sâu: Từ quay dựng video, viết nội dung, thiết kế đồ họa đến phân tích dữ liệu – đa phần người sáng tạo học qua kinh nghiệm cá nhân, không qua đào tạo chuyên môn. Đặc biệt đáng quan tâm nhất là thiếu kiến thức pháp lý và thương mại, khả năng ký kết hợp đồng, bảo vệ quyền lợi tác quyền, nhận diện và tránh các rủi ro pháp lý còn yếu.
Thách thức còn đặt ra khi nguồn nhân lực này đa phần là giới trẻ, nhưng chưa có định hướng phát triển nghề nghiệp bền vững. Đầu tiên là lệ thuộc rất lớn vào nền tảng và quảng cáo. Thu nhập của nhiều Creators/KOLs phụ thuộc vào thuật toán các nền tảng như YouTube, TikTok, Facebook, hoặc vào booking quảng cáo ngắn hạn, dẫn tới rủi ro cao và thiếu tính ổn định. Creators/KOLs đa phần thiếu định hướng dài hạn, không có sự chuẩn bị cho các bước phát triển chuyên sâu như trở thành thương hiệu cá nhân – doanh nghiệp, mở rộng sang đào tạo, tư vấn, kinh doanh hay tham gia các dự án có tác động xã hội.
Chuỗi Diễn đàn nâng cao năng lực và trách nhiêm xã hội của KOLS/ INFLUENCER trong lĩnh vực thương mại nông nghiệp trên nền tảng số
Bên cạnh đó, Influencer/KOL hiện chưa được định danh chính thức trong hệ thống nghề nghiệp tại Việt Nam, không có mã ngành hay tiêu chuẩn nghề nghiệp cụ thể. Việc thiếu khung pháp lý và công nhận nghề nghiệp khiến nhóm này dễ bị xem nhẹ và thiếu sự bảo vệ khi có tranh chấp; Thiếu các hiệp hội, liên minh chuyên môn đóng vai trò kết nối, hỗ trợ đào tạo, lên tiếng bảo vệ quyền lợi và thúc đẩy phát triển bền vững.
Là những người ảnh hưởng trên không gian mạng, sở hữu một cộng đồng theo dõi, thần tượng đông đảo, nhất là giới trẻ, nên bất cứ sai phạm hay hành vi thiếu chuẩn mực nào của nhóm nhân lực này cũng sẽ tạo nên phản ứng tiêu cực rất lớn. Thực tế thời gian qua cho thấy, một bộ phận Influencers/KOLs/Creators đăng tải nội dung gây tranh cãi, lệch chuẩn, bán hàng không đúng chất lượng, hoặc cổ xúy xu hướng tiêu cực do thiếu kỹ năng nhận thức về truyền thông, đạo đức nghề nghiệp và định hướng phát triển tích cực cho cộng đồng.
Bà Nguyễn Thị Thuý Phượng – Viện trưởng Viện ứng dụng Khoa học công nghệ và Đào tạo MEKONG điều phối Dự án “Đọc sách cùng Xích Lô” ngày 10/4/2025
Với tư cách vừa là cơ quan chủ quản của Trung tâm, cũng đồng thời là Trưởng Ban Điều hành Dự án “Đọc sách cùng Xích Lô”, dự án khuyến đọc, khuyến học cộng đồng phi lợi nhuận do Tác giả, nhà báo Xích Lô, ông Lê Minh Hoan, Phó Chủ tịch Quốc hội Khoá XV, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, Bà Nguyễn Thị Thuý Phượng – Viện trưởng Viện ứng dụng Khoa học công nghệ và Đào tạo MEKONG cho biết: "Việc thành lập một trung tâm chuyên trách tư vấn và đào tạo kỹ năng cho người sáng tạo nội dung số, người ảnh hưởng trên không gian mạng ngay thời điểm hiện tại là vô cùng cần thiết và cấp bách. Nhất là khi chúng ta có quá nhiều khoảng trống trong nhận diện nghề nghiệp Creator/Influencer/KOL tại Việt Nam. Trung tâm ra đời sẽ cung cấp các chương trình đào tạo chuyên sâu và tư vấn nghề nghiệp nhằm phát triển những người sáng tạo nội dung, người ảnh hưởng có kiến thức và xây dựng một cộng đồng người sáng tạo bền vững và có trách nhiệm trên không gian mạng".
Dự án “Đọc sách cùng Xích Lô” tổ chức chương trình Xích Lô Connect đầu tiên
Được biết, vào ngày 10/4/2025, Dự án “Đọc sách cùng Xích Lô” phối hợp với các bên liên quan tổ chức chương trình Xích Lô Connect đầu tiên trong chuỗi hoạt động truyền thông nâng cao năng lực và trách nhiệm xã hội của đội ngũ Influencers/KOLs/Creators với chủ đề: Giải pháp phòng tránh và hạn chế rủi ro về mặt pháp lý dành cho Influencers/KOLs, nhìn từ case study “Kẹo Kera”. Kết hợp cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến, sự kiện được đông đảo sự quan tâm của cộng đồng và được đánh giá rất tốt, hiệu quả tích cực.
Đại diện phía Trung tâm tư vấn nâng cao năng lực và đào tạo kỹ năng dành cho Digital Creator/Influencer/KOL cho biết sẽ phối hợp với Dự án “Đọc sách cùng Xích Lô”, Xích Lô Innovation Bookstore tổ chức Không gian Xích Lô Creator HUB. Xích Lô Creator HUB với ý tưởng mang tên Tác giả, nhà báo Xích Lô, nhà sáng lập Dự án “Đọc sách cùng Xích Lô”, là một người có tình cảm đặc biệt, luôn quan tâm đến việc nâng cao tri thức, kiến thức và trách nhiệm các bạn trẻ hoạt động trong lĩnh vực Influencers/Digital Creators/KOLs. Đây là một không gian sáng tạo tổng hợp, đặc biệt dành cho các Digital Creators, Influencers, và KOLs để phát triển kỹ năng, sản xuất nội dung, và khám phá các cơ hội mới trong ngành sáng tạo, là một phần không thể thiếu trong mô hình Trung tâm tư vấn nâng cao năng lực và đào tạo kỹ năng Sáng tạo số/Người ảnh hưởng.
Đông đảo khách mời tham gia chia sẻ những Giải pháp phòng tránh và hạn chế rủi ro về mặt pháp lý dành cho Influencers/KOLs, nhìn từ case study “Kẹo Kera”
Có thể nói, Trung tâm ra đời mang thông điệp chia sẻ, cộng đồng trách nhiệm và hỗ trợ cho cộng đồng người sáng tạo số trong bối cảnh khó khăn, thời điểm mà sự gia tăng các tranh cãi và chỉ trích về hành vi sai phạm của một số người ảnh hưởng trên không gian mạng trong thời gian qua ngày càng gay gắt, Viện MEFAST nhận thấy sự cần thiết phải tạo ra một môi trường đào tạo và tư vấn chuyên nghiệp giúp các Digital Creators/Influencers/KOLs có thể nâng cao năng lực, cải thiện hình ảnh cá nhân, đồng thời giữ vững trách nhiệm và tôn trọng các quy chuẩn đạo đức nghề nghiệp. Trung tâm cam kết mang đến những chương trình đào tạo chuyên nghiệp, giúp những người sáng tạo và người ảnh hưởng có được cái nhìn toàn diện về nghề nghiệp của mình, đồng thời cung cấp các giải pháp tư vấn, giúp họ nâng cao khả năng tự nhận thức, tránh vi phạm pháp lý và đạo đức trên không gian mạng.
Học viên tham dự Trại Huấn luyện Affiliate
Viện MEFAST hy vọng rằng Trung tâm sẽ trở thành một cầu nối vững chắc giữa các Digital Creators/Influencers/KOLs và các tổ chức, doanh nghiệp, giúp phát triển những giá trị tích cực trong cộng đồng mạng. Viện MEFAST mong muốn hợp tác với các chuyên gia, đối tác trong và ngoài nước, cùng các cơ quan chức năng để đảm bảo chất lượng đào tạo và phát triển bền vững cho người sáng tạo nội dung, người ảnh hưởng tại Việt Nam.
Thông tin liên hệ: Trung tâm tư vấn nâng cao năng lực và đào tạo kỹ năng dành cho Digital Creator/Influencer/KOL (Thuộc Viện MEFAST)
- Địa chỉ: XÍCH LÔ INNOVATION BOOKSTORE, 191, đường Nguyễn Thái Bình, Quận 1, TPHCM.
- Email: [email protected] website: www.mefast.edu.vn
PV
