Câu chuyện Phương Tây đang phải vật lộn với ngành xe hơi trước cuộc cách mạng xe điện thì Trung Quốc, thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới lại đã bắt đầu cuộc cách mạng mới mang tên robot. Thị trường robot tại đây được dự đoán sẽ đạt 43 tỷ USD vào năm 2035.
Trong khi đó, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã ban hành hướng dẫn phát triển công nghiệp, nêu rõ nước này sẽ phấn đấu sản xuất hàng loạt robot hình người vào năm 2025 và tìm cách xây dựng một hệ sinh thái công nghiệp có khả năng cạnh tranh toàn cầu.
Vậy là trong khi Phương Tây vật lộn để cứu ngành xe hơi từng nổi tiếng của họ, Elon Musk đang tìm cách để khiến Tesla vươn lên trong mảng taxi tự lái thì Trung Quốc đã bắt đầu một vòng cách mạng mới.
Doanh số bán robot hình người (nghìn đơn vị)
Bùng nổ toàn diện
Tờ Nikkei Asian Review cho hay hàng loạt những video về Unitree Robotics đang gây chấn động trên mạng xã hội gần đây khi các robot hình người nhào lộn.
Sản phẩm H1 của hãng này cũng đã xuất hiện trên chương trình Gala Tết Nguyên đán của đài truyền hình trung ương CCTV năm nay, còn nhà sáng lập Unitree là Wang Xingxing đã tham gia một cuộc họp cấp cao với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, đi cùng cả những nhân vật công nghệ lớn như nhà sáng lập Alibaba Jack Ma.
Tất cả đều cho thấy ngành công nghiệp robot của Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng và hiện đang trong giai đoạn bùng nổ toàn diện.
Theo công ty dữ liệu Qichacha, hơn 190.000 công ty liên quan đến robot đã được đăng ký vào năm ngoái, với 44.000 công ty khác được đăng ký kể từ đầu năm nay.
Báo cáo của Robot China cho thấy vào năm 2024, robot hình người dẫn đầu về nguồn tài trợ của ngành, chiếm một nửa số khoản đầu tư lớn, được định nghĩa là khoảng 100 triệu Nhân dân tệ (13,7 triệu USD) mỗi khoản.
So với robot công nghiệp, robot hình người cần linh hoạt hơn và có khả năng thực hiện các nhiệm vụ phức tạp theo cách khiến chúng có thể thay thế được con người.
Hàng loạt các công ty khởi nghiệp tại Trung Quốc về robot như UBTech, Unitree, AgiBot và Fourier Intelligence đang mở rộng quy mô nhanh chóng. Thậm chí nhà sáng lập Wang của Unitree dự đoán "khoảnh khắc iPhone" sẽ diễn ra trong vòng 3-5 năm tới tại Trung Quốc.
Tương tự như xe điện và điện thoại thông minh, các chính sách của chính phủ Trung Quốc đã ưu tiên robot hình người là "sản phẩm mang tính đột phá" với thị trường dự kiến sẽ đạt 43 tỷ đô la vào năm 2035.
Ngay sau khi Elon Musk giới thiệu nguyên mẫu robot Optimus vào năm 2022, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã ban hành hướng dẫn phát triển công nghiệp như đã nói ở trên, qua đó cho thấy tầm nhìn mới của Bắc Kinh đã dịch chuyển khỏi xe điện.
Hãng UBTech, công ty có robot hình người đã được thử nghiệm tại nhiều cơ sở sản xuất xe điện của BYD, NIO, Foxconn và Geely, đặt mục tiêu sản xuất 1.000 robot hình người vào năm 2025 và tăng lượng hàng xuất xưởng hàng năm lên 3.000 đến 5.000 vào năm 2026, tiếp đó là hơn 10.000 vào năm 2027.
Không chịu kém cạnh, startup Dobot có trụ sở tại Thâm Quyến mới đây đã công bố sẽ bắt đầu nhận đơn đặt hàng trước đối với robot hình người mới nhất của mình có tên là Dobot Atom, hiện đang được thử nghiệm tại các nhà máy sản xuất ô tô, nhà máy điện tử và quán cà phê, với giá 199.000 Nhân dân tệ mỗi chiếc.
"Trung Quốc coi robot hình người là một chiến lược để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế liên tục, tăng cường tự động hóa công nghiệp để nâng cao năng suất và củng cố vị thế dẫn đầu công nghệ toàn cầu", giám đốc Joseph Li tại C Capital cho biết.
"Lợi thế về chi phí của Trung Quốc và chuỗi cung ứng mạnh mẽ của nước này sẽ tiếp tục thúc đẩy khoản cược này. Mặc dù Mỹ vẫn là nước dẫn đầu về R&D nhưng chúng tôi dự đoán quy mô và động lực chính sách của Trung Quốc có thể thu hẹp khoảng cách này vào năm 2030", ông Li nói thêm.
Nguồn cơn AI
Theo Nikkei, robot hình người đã có những tiến bộ đáng kể kể từ năm 2023 khi được thúc đẩy bởi sự tiến bộ nhanh chóng của trí thông minh nhân tạo (AI), đặc biệt là sự phát triển liên tục của các mô hình ngôn ngữ lớn và mô hình ngôn ngữ trực quan.
Ngoài ra, sự bùng nổ xe điện cũng góp phần khiến robot hình người có cơ hội phát triển. Nhiều chuyên gia cho rằng xét trên góc độ sản xuất, khoảng 70% các thành phần của robot hình người có thể hoán đổi cho nhau với các thành phần của xe điện.
Thực tế này cùng với màn trình diễn của Elon Musk thông qua nguyên mẫu robot Optimus đã thu hút các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chú ý, bao gồm BYD, Xiaomi, Xpeng Motors, Chery, GAC Motor và SAIC, cũng như Huawei.
Thậm chí một số cái tên không liên quan như gã khổng lồ máy bay không người lái DJI và nhà sản xuất thiết bị gia dụng Midea cũng tham gia thị trường thông qua các khoản đầu tư hoặc phát triển nội bộ.
Chủ tịch He Xiaopeng của Xpeng, đồng thời cũng là một đại biểu quốc hội Trung Quốc, thậm chí còn đề xuất trong kỳ họp năm nay rằng Bắc Kinh nên tận dụng kinh nghiệm của mình trong ngành xe điện để phát triển các chính sách hỗ trợ tương tự cho robot hình người.
Ông Xiaopeng lập luận rằng robot hình người có thể trở thành một ngành công nghiệp lớn với tiềm năng tương tự trong vòng 5 đến 20 năm tới, qua đó thay thế smartphone, xe điện và thậm chí là AI để trở thành một cuộc cách mạng công nghệ mới.
Cũng giống như xe điện, một trong những lợi thế lớn của Trung Quốc trong lĩnh vực robot hình người là chi phí.
Ví dụ, mẫu robot G1 và H1 của Unitree gần đây có giá lần lượt là 99.000 Nhân dân tệ (13.600 USD) và 650.000 Nhân dân tệ (90.000 USD), trong khi Bank of America Global Research ước tính rằng robot Optimus Gen 2 của Tesla sẽ có giá từ 50.000 đến 60.000 USD nếu tất cả các thành phần chính đều có nguồn gốc từ bên ngoài Trung Quốc.
Theo Bank of America, nếu hầu hết phần cứng của Optimus được sản xuất tại Trung Quốc, chi phí có thể giảm xuống còn 35.000 USD vào cuối năm 2025 và tiếp tục giảm xuống còn 17.000 USD cho mỗi đơn vị vào năm 2030.
Bản thân Elon Musk thì tự tin rằng với 1 triệu chiếc mỗi năm, chi phí sản xuất Optimus sẽ dưới 20.000 USD.
Nhà sáng lập Wang của Unitree thì cho biết chìa khóa để giảm chi phí là công ty có nhà máy riêng và đạt được tiến bộ hàng năm trong mục tiêu "phát triển hoàn toàn nội bộ bất cứ thứ gì chúng tôi có thể".
Cuộc đua công nghệ
Tờ Nikkei cho hay cuộc đua phát triển robot hình người thực tế là một cuộc đấu tổng hòa về công nghệ khi bao hàm rất nhiều kỹ thuật.
Người đứng đầu bộ phận nghiên cứu công nghiệp và ô tô tại Trung Quốc Ming Hsun Lee ở BofA Global Research nhận định giữa 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới, trong khi Mỹ có lợi thế về chip AI, phần mềm và thuật toán thì Trung Quốc có lợi thế về phát triển thuật toán AI cũng như chuỗi cung ứng mạnh mẽ có thể cung cấp các thành phần chất lượng với chi phí thấp
"Ngành công nghiệp robot hình người vẫn đang trong giai đoạn đầu với nhiều thiếu sót đáng chú ý. Đây là một cuộc chạy marathon chứ không phải chạy nước rút và chúng ta mới đang ở vạch xuất phát. Còn quá sớm để xác định một công ty dẫn đầu rõ ràng hoặc dự đoán công ty nào cuối cùng sẽ giành chiến thắng", ông Lee cho biết.
Hầu hết các nhà sản xuất robot hình người Trung Quốc đều dựa vào các đơn vị xử lý đồ họa (GPU) và nền tảng đào tạo robot của Nvidia.
Theo một lưu ý gần đây của Citigroup, để phòng ngừa sự gián đoạn do lệnh cấm vận công nghệ từ Mỹ, một số công ty Trung Quốc đã tìm kiếm các nguồn GPU tiềm năng tại địa phương.
Ví dụ, UBTech đã đàm phán với Huawei và Horizon Robotics để cung cấp GPU tiềm năng, đồng thời thảo luận với Rockchip về nguồn cung chip.
Ở một khía cạnh khác, tờ Nikkei nhận định Nhật Bản và Châu Âu có công nghệ hàng đầu về robot công nghiệp nhưng Mỹ và Trung Quốc mới là 2 nước dẫn đầu trong việc phát triển robot hình người.
Một số nhà phân tích ước tính rằng nghiên cứu của Nhật Bản chậm hơn các đối thủ cạnh tranh hơn năm năm vì xu thế trọng tâm của ngành đã chuyển từ phát triển chuyển động tinh vi của robot sản xuất sang cuộc đua về AI trong robot hình người.
*Nguồn: Nikkei
