Dịch cúm bùng phát, nhu cầu mua thuốc gia tăng, giá thuốc "nhảy múa"
Từ cuối năm 2024 đến dịp Tết Nguyên đán 2025, số ca mắc cúm mùa tại nhiều bệnh viện trên cả nước đang có xu hướng gia tăng đáng kể. Đáng chú ý, không ít bệnh nhân nhập viện trong tình trạng cúm A tiến triển nặng, xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có trường hợp suy đa cơ quan, tiên lượng điều trị khó khăn.
1 bệnh nhân mắc cúm A biến chứng nặng đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương.
Trước diễn biến phức tạp của dịch cúm, nhu cầu mua thuốc phòng và điều trị bệnh cúm gia tăng mạnh. Dược sĩ Đỗ Hải Yến (chủ hiệu thuốc tại Quan Nhân, Hà Nội, với 16 năm kinh nghiệm) cho biết: "Khoảng 50% số khách đến cửa hàng có nhu cầu mua thuốc liên quan đến cảm cúm, bao gồm thuốc hạ sốt, vitamin C, miếng dán hạ sốt và dung dịch bù nước".
Theo số liệu từ hệ thống nhà thuốc FPT Long Châu, lượng khách hàng mua thuốc Tamiflu (thuốc kháng virus điều trị cúm) đã tăng gấp 7 lần so với ngày thường.
Hiện tại, không ít nhà thuốc rơi vào tình trạng khan hàng, một số nơi thông báo không có sẵn thuốc Tamiflu. Cùng với đó, giá loại thuốc này cũng có sự biến động, chênh lệch giữa các điểm bán. Có nơi bán thuốc Tamiflu giá bán lẻ lên tới từ 75.000-85.000 đồng/viên (750.000 đồng đến 850.000 đồng/hộp 10 viên).
Hiện nay, không chỉ mua thuốc tại bệnh viện hay hiệu thuốc, nhiều người còn tìm đến các sản phẩm cảm cúm xách tay, đặc biệt là một loại thuốc cảm cúm nội địa Nhật Bản đang được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội.
Thuốc cảm cúm ngoại nhập xách tay: Liệu có đáng tin?
"Dạo" một vòng mạng xã hội có thể thấy rằng, loại thuốc cảm cúm của Nhật này có hai dạng: viên uống và bột. Giá cả rất đa dạng, có nơi bán hơn 300.000 đồng/hộp, có nơi lên đến 400.000-500.000 đồng/hộp.
Loại thuốc cúm Nhật Bản đang được rao bán nhiều trên mạng xã hội.
Đáng chú ý, sản phẩm này từng xuất hiện trong một phóng sự của ANTV cách đây hai năm. Trong video, nhóm phóng viên ANTV được người bán giới thiệu rằng đây là thuốc điều trị cúm nội địa Nhật, trẻ trên 1 tuổi có thể dùng, và "uống vào là khỏi". Tuy nhiên, khi được hỏi về nguồn gốc và trách nhiệm nếu xảy ra tác dụng phụ, người bán tỏ ra lúng túng, chỉ đưa ra hóa đơn mua hàng từ Nhật mà không có bất kỳ giấy tờ kiểm định nào.
Điều đáng lo ngại là mức giá thuốc không cố định, chênh lệch rất lớn giữa các điểm bán. Thời điểm đó, có nơi bán giá gần 500 nghìn đồng/hộp, có nơi chỉ bán 280 nghìn đồng/hộp. Phần lớn người bán cũng không có chuyên môn y dược, chỉ nhập hàng về rồi tự rao bán.
Hình ảnh cắt ra từ phóng sự của ANTV.
Thậm chí, có người bán còn khẳng định loại thuốc ngoại này không chỉ điều trị cúm mà còn có tác dụng với COVID-19. Tuy nhiên, đến nay chưa có nghiên cứu hay thông tin chính thống nào từ Bộ Y tế xác nhận hiệu quả của sản phẩm này trong điều trị COVID-19.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng (Nguyên Trưởng khoa Nhi - Bệnh viện Bạch Mai) cũng chia sẻ trong phóng sự trên rằng: Thuốc là chế phẩm đặc biệt, cần sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Do đó, thuốc phải được bán tại các nhà thuốc đạt chuẩn để đảm bảo chất lượng. Việc tự ý sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
"Thuốc là một loại hàng hóa đặc biệt, không thể kinh doanh như các sản phẩm thông thường khác. Vì vậy, chúng cần được bán ở các nhà thuốc đạt chuẩn, có sự kiểm soát của cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn cho người sử dụng", PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng nói.
Có thể thấy, loại thuốc trên hầu hết được bán từ những người bán hàng online chứ không phải là bác sĩ, dược sĩ; giá trị sản phẩm không niêm yết; không có giấy tờ kiểm định... Tất cả đều đặt dấu chấm hỏi cho tính an toàn, hiệu quả và uy tín của sản phẩm. Cũng vì thế, người tiêu dùng nên thận trọng khi lựa chọn mua về sử dụng, nhất là cho trẻ nhỏ, người thân đang có bệnh nền.
Không chỉ có loại thuốc nói trên, ngay khi dịch cúm bùng phát, nhiều người bán hàng online cũng nhanh chóng rao một số sản phẩm thuốc khác với lời quảng cáo "có tác dụng phòng ngừa cúm". Điều này khiến người mua dễ bị rối loạn khi đứng trước "thị trường thuốc online" đầy nhiễu loạn.
Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh (Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm Thành phố Hồ Chí Minh): "Việc mọi người tự ý mua thuốc có thể đối diện với nguy cơ mua phải thuốc giả, thuốc không chất lượng và sử dụng sai liều lượng thuốc. Chính vì vậy, điều cần làm là thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn dùng thuốc đúng cách, phù hợp, hiệu quả".
Đừng quáTheo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Tamiflu có tác dụng ức chế sự phát triển và nhân lên của virus, nhưng hiệu quả của thuốc chỉ rõ ràng trong vòng 48 giờ đầu sau khi khởi phát triệu chứng. Nếu sử dụng muộn hơn, thuốc sẽ không còn mang lại tác dụng cần thiết.
Ngoài ra, Tamiflu chỉ nên được dùng cho những trường hợp bệnh nặng hoặc đối với người có bệnh lý nền, khi mà chỉ định của bác sĩ là bắt buộc. Việc tự ý sử dụng thuốc mà không có chỉ định y khoa sẽ gây ra những hậu quả nguy hiểm.
Bác sĩ Khanh nhấn mạnh: "Việc sử dụng Tamiflu bừa bãi không những không có tác dụng mà còn có thể gây ra tình trạng kháng thuốc. Một khi đã rơi vào tình trạng kháng Tamiflu thì sẽ rất khó tìm loại thuốc khác thay thế. Bên cạnh đó, một tác dụng phụ nguy hiểm hơn đó là thuốc có thể gây ảnh hưởng đến tâm thần. Y văn ghi nhận, có một số người từng uống Tamiflu có dấu hiệu 'dọa tự tử'. Do đó, người dân không nên tự ý mua và sử dụng Tamiflu".
Các bác sĩ khuyến cáo rằng, khi mắc cúm, người dân nên chú trọng đến việc nghỉ ngơi, hạn chế hoạt động thể lực quá mức, uống đủ nước, ngủ đủ giấc và ăn uống đầy đủ để nâng đề kháng.
Số ca cúm tăng gấp 6 lần trong dịp Tết, có trường hợp tử vong: Cảnh báo tình trạng tự ý mua và sử dụng thuốc, vô vàn nguy cơ khó lườngNhững người có nguy cơ cao - đặc biệt là khi gặp các triệu chứng như sốt cao, nhức đầu, đau nhức cơ, ho dữ dội, sổ mũi, và tổng trạng mệt mỏi - cần được đưa đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để phòng bệnh cúm, người dân cũng cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa sau:
- Đeo khẩu trang: Đặc biệt tại những nơi tập trung đông người và trên phương tiện giao thông công cộng.
- Vệ sinh tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc sử dụng dung dịch sát khuẩn tay, nhất là sau khi ho, hắt hơi.
- Hạn chế tiếp xúc: Tránh tiếp xúc với người mắc bệnh cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khi không cần thiết.
- Thực hiện lối sống lành mạnh: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và tăng cường vận động thể lực để nâng cao sức khỏe và ngăn ngừa nhiễm virus cúm.
Theo khuyến cáo của Cục Y tế dự phòng, triệu chứng của bệnh cúm mùa rất khó phân biệt với các bệnh đường hô hấp khác, việc chẩn đoán và điều trị phải tuân thủ theo hướng dẫn của cơ quan y tế.
Để chủ động phòng chống bệnh cúm mùa, Bộ Y tế khuyến cáo:
1. Người dân khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi, không tự ý làm xét nghiệm, mua thuốc điều trị tại nhà mà cần liên hệ với cơ sở y tế để được tư vấn, khám và xử trí kịp thời.
2. Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp.
3. Đeo khẩu trang, rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay (nhất là sau khi ho, hắt hơi). Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.
4. Hạn chế tiếp xúc với người mắc cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh.
5. Thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.
6. Tiêm vắc-xin cúm mùa định kỳ hàng năm - biện pháp phòng ngừa cúm hiệu quả nhất.
7. Chủ động theo dõi sức khỏe, nếu có biểu hiện ho, sốt, đau họng, mệt mỏi, nhức đầu,... cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời. Nếu được xác định mắc cúm cần được cách ly, đeo khẩu trang phòng lây nhiễm cho người khác.
