Lương tăng chỉ đủ bù đắp cuộc sống
Tại dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động, Bộ Nội vụ đề xuất mức lương tối thiểu tăng 7,2% (tương ứng mức tăng 250.000 - 350.000 đồng/tuỳ theo các vùng tính lương) từ đầu năm 2026. Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng hàng năm luôn được người lao động trông ngóng.
Cơ quan chức năng cần giữ ổn định giá cả khi lương tăng để người lao động hưởng lợi. Ảnh: Như Ý.
Chị Nguyễn Lan - công nhân Khu công nghiệp Đồng Văn (Ninh Bình) cho biết, chi phí sinh hoạt ăn uống đến tiền thuê trọ từ đầu năm tới nay đều tăng lên. Khoảng 6 tháng, tiền thuê nhà trọ, tiền học thêm cho con tăng một lần. Vì vậy, mỗi khi nghe tin tăng lương, chị Lan rất mừng.
“Vợ chồng tôi đều là công nhân trong khu công nghiệp, trông chờ vào lương hàng tháng. Chi phí sinh hoạt ăn uống, tiền học, tiền thuê trọ tăng dần nên việc tăng lương giúp chúng tôi bù đắp trượt giá hàng ngày. Nhưng ngoài chợ, mỗi khi nghe lương tăng, người bán hàng lại rập rình tăng giá. Tôi mong lần này lương tăng, giá giữ nguyên để chúng tôi đủ bù đắp chi phí sinh hoạt”, chị Lan chia sẻ.
Theo kết quả khảo sát mới nhất của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam với gần 3.000 người tại 10 tỉnh, thành phố trong tháng 3-4/2025, phần lớn người lao động vẫn đang chật vật để duy trì mức sống tối thiểu. Cụ thể, chỉ 54,9% người tham gia khảo sát cho biết, thu nhập đủ đáp ứng chi tiêu cơ bản cho gia đình. Có đến 26,3% phải sống tằn tiện, 7,9% không đủ sống và buộc phải làm thêm để trang trải. Tình trạng này khiến người lao động phải “thắt lưng buộc bụng” hoặc vay mượn (12,5% người tham gia khảo sát phải vay tiền hàng tháng; 29,9% vay định kỳ để duy trì cuộc sống).
Về điều kiện ăn uống, chỉ 55,5% người lao động được ăn thịt, cá trong tất cả bữa ăn chính, phần còn lại không đảm bảo được chế độ dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe, năng suất lao động và chất lượng sống lâu dài.
Trao đổi với Tiền Phong, bà Vi Thị Hồng Minh, Phó giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động (VCCI) cho biết, lương tối thiểu vùng là mức sàn thấp nhất để doanh nghiệp tăng lương cho người lao động nhằm bù đắp trượt giá. Mức lương tối thiểu được điều chỉnh dựa trên mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường; chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế; quan hệ cung, cầu lao động; việc làm và thất nghiệp; năng suất lao động; khả năng chi trả của doanh nghiệp.
“Mức tăng lương tối thiểu vùng nhằm bù đắp phần trượt giá, lạm phát để người lao động đủ chi tiêu cho cuộc sống. Mức tăng này đã được tham khảo bởi khảo sát mức sống của nhóm dân cư chịu tác động lương tối thiểu vùng”, bà Minh nói.
Tại dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, Bộ Nội vụ đề xuất mức lương tối thiểu tăng 7,2% (tương ứng mức tăng 250.000 - 350.000 đồng/tuỳ theo các vùng tính lương) từ đầu năm 2026. Với đề xuất tăng này, lương tối thiểu vùng I là 5,31 triệu đồng/tháng, vùng II mức 4,73 triệu đồng/tháng, vùng III là 4,14 triệu đồng/tháng, vùng IV mức 3,7 triệu đồng/tháng.
Ngăn “té nước theo mưa”
Nhiều năm qua, mỗi khi lương tăng, thị trường xảy ra tình trạng “té nước theo mưa” tăng giá hàng hoá. Trao đổi với Tiền Phong , TS Phạm Thu Lan - nguyên Phó viện trưởng Công nhân - Công đoàn cho biết, việc tăng lương tối thiểu bù đắp lạm phát cho người lao động. Để việc tăng lương có ý nghĩa, cơ quan chức năng cần thực hiện giải pháp kiểm soát lạm phát.
“Yếu tố tâm lý xảy ra tình trạng tăng giá hàng hoá khi tăng lương. Trong khi đó, việc tăng lương tối thiểu chỉ nhằm bù đắp trượt giá cho người lao động. Cùng với tăng lương, cơ quan chức năng cần có giải pháp kiểm soát lạm phát như tăng cung hàng hoá, kiểm soát việc tăng giá để người lao động thực sự được hưởng lợi từ chính sách tăng lương”, bà Lan đề xuất.
Trước thực tế, nửa cuối năm 2025 tiềm ẩn nhiều yếu tố có thể gây áp lực lên mặt bằng giá cả, Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, đang phối hợp với đơn vị liên quan điều hành giá linh hoạt, kịp thời, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân.
Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, tăng lương là vấn đề lớn được người lao động và xã hội quan tâm. Tăng lương tác động trực tiếp tới người lao động nhưng nếu không quản lý tốt sẽ tác động tới mặt bằng giá.
Ông Long chỉ ra thực tế tăng lương danh nghĩa và tăng lương thực tế. Tăng lương danh nghĩa là số tiền người lao động nhận hàng tháng. Lương thực tế là lương danh nghĩa so với chỉ số giá tiêu dùng. Tăng lương danh nghĩa nhanh hơn chỉ số giá tiêu dùng sẽ có lợi cho người lao động. Nếu tốc độ tăng giá nhanh hơn tăng lương khiến người lao động gặp khó.
“Tăng lương nhằm tái sản xuất sức lao động, động lực làm việc tốt hơn. Nhưng cần giải pháp để kiểm soát, ngăn té nước theo mưa. Cơ quan chức năng kiểm soát thị trường, tăng nguồn cung hàng hoá, có chế tài xử phạt nghiêm minh việc tăng giá không phù hợp”, ông Long kiến nghị.
