Một công ty trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc có tên DeepSeek đang thu hút sự chú ý của nước Mỹ — và gây chấn động Phố Wall — nhờ đột phá mới của mình. Một số chuyên gia cho rằng đánh giá AI mới sánh ngang, thậm chí vượt trội so với ChatGPT của OpenAI.
Sự xuất hiện của AI giá rẻ không tưởng
DeepSeek là một công ty tư nhân của Trung Quốc được thành lập vào tháng 7/2023 bởi Liang Wenfeng. Người này tốt nghiệp Đại học Chiết Giang, một trong những trường đại học hàng đầu của Trung Quốc. Ước tính, Liang sở hữu khối tài sản khoảng 8 tỷ USD.
Liang trước đây tập trung vào việc áp dụng AI vào đầu tư, mua một "kho chip Nvidia A100", một loại công nghệ hiện bị cấm xuất khẩu sang Trung Quốc. Những con chip đó đã trở thành cơ sở của DeepSeek.
Ben Reitzes, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu công nghệ tại Melius Research (công ty nghiên cứu, phân tích dữ liệu và đầu tư), bày tỏ rằng DeepSeek tạo ra những đột phá thực sự như một công cụ AI. Nó có khả năng học tốt hơn và sử dụng bộ nhớ hiệu quả hơn. Dẫu vậy, ông vẫn bày tỏ sự hoài nghi về "số lượng chip được sử dụng".
DeepSeek cũng khiến các nhà đầu tư bất ngờ vì chi phí phát triển ứng dụng AI thấp không tưởng. Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush Securities ước tính DeepSeek chỉ cần 6 triệu USD. Để so sánh, OpenAI, Google và các công ty lớn khác của Mỹ đang trên đà đầu tư tổng cộng khoảng 1.000 tỷ USD vào AI.
Thị trường chao đảo
Ngày 27/1, DeepSeek tạo cú sốc tắm máu" (bloodbath) cho thị trường công nghệ và tiền số. Sự có mặt của họ đã làm xáo trộn cổ phiếu của những công ty trụ cột về AI như Nvidia, nhà sản xuất chip tiên tiến được thiết kế để phát triển AI, và công ty ASML của Hà Lan, một nhà sản xuất chip khác. Các chuyên gia cho biết công nghệ của công ty Trung Quốc này đang đặt ra câu hỏi về việc liệu nhu cầu đối với chip của Nvidia có thể bị ảnh hưởng hay không, cũng như liệu các nhà đầu tư có đang định giá quá cao các cổ phiếu công nghệ đã được thúc đẩy bởi lời hứa về AI, từ Meta đến Microsoft hay không.
"DeepSeek đã chiếm lĩnh thị trường bằng cách làm được nhiều thứ hơn với ít sức lực bỏ ra hơn", Giuseppe Sette, chủ tịch công ty nghiên cứu thị trường AI Reflexivity, cho biết. "Diễn biến này cho thấy với AI, những điều bất ngờ sẽ tiếp tục xảy ra trong vài năm tới".
Ứng dụng mới nhất của DeepSeek ra mắt chỉ vài ngày sau khi ông Trump công bố một liên doanh mới trị giá 500 tỷ USD với nhà sản xuất ChatGPT là OpenAI, Softbank và Oracle, được gọi là Stargate, mà ông tin rằng nó có thể đảm bảo "tương lai của công nghệ" tại Hoa Kỳ
Cổ phiếu liên quan đến AI đã chịu ảnh hưởng rõ rệt. Bằng chứng là cổ phiếu Nvidia giảm 17%, mất 600 tỷ USD giá trị và đánh dấu mức lỗ trong một ngày lớn nhất đối với một công ty trong lịch sử thị trường chứng khoán. ASML cũng chung cảnh ngộ khi cổ phiếu giảm 6%, trong khi Broadcom, cũng giảm 17%.
Một số cổ phiếu liên quan đến năng lượng cũng lao dốc do các nhà đầu tư lo ngại rằng công nghệ mới có thể cần ít năng lượng hơn để vận hành, dẫn đến nhu cầu thấp hơn từ lĩnh vực công nghệ. Giá cổ phiếu GE Vernova, công ty sản xuất tua-bin gió và khí đốt, đã lao dốc 21%, trong khi máy phát điện Vistra giảm 28%.
Hai kịch bản có thể xảy ra
Bàn về DeepSeek, ông Hoàng Anh Tuấn - Tổng lãnh sự của Việt Nam tại Mỹ, phân tích có hai khả năng có thể xảy ra.
Thứ nhất là kịch bản vỡ bong bóng AI. Nếu DeepSeek-R1 thực sự hiệu quả với chi phí thấp như công bố, thị trường công nghệ có thể đối mặt với vỡ bong bóng, tương tự bong bóng dot.com đầu những năm 2000. Điều này khiến niềm tin vào các công ty công nghệ lớn lung lay và dòng vốn đầu tư chắc chắn sẽ bị rút khỏi lĩnh vực AI.
Thứ hai là kịch bản cổ phiếu công nghệ phục hồi. Ngược lại, nếu chi phí DeepSeek-R1 lớn hơn công bố và hệ thống này vẫn phụ thuộc vào chip cao cấp của NVIDIA, thị trường sẽ điều chỉnh lại. Điều này giúp cổ phiếu công nghệ phục hồi, củng cố vai trò dẫn đầu của Mỹ trong cuộc đua AI.
Nhìn chung, DeepSeek đang làm lung lay trật tự của ngành AI và công nghệ toàn cầu, mở ra một tương lai không chắc chắn nhưng cũng đầy biến động cho các nhà đầu tư.
