Doanh nhân với sách và tri thức: Một hành trình thắp sáng tri thức - Từ tĩnh lặng đến bền vững

Ông Ngô Vi Đồng tại thư viện sách trong nhà ông

Thói quen đọc như một bản năng

Ông Ngô Vi Đồng sinh ra trong một gia đình cán bộ công chức và cha mẹ ông đều là những người yêu sách, trọng tri thức. Chính trong không gian khiêm tốn ấy, ông đã được tiếp xúc với sách từ rất sớm. Những cuốn sách đầu tiên ông đọc không phải là sách giáo khoa khô khan, mà là những câu chuyện cổ tích, những bộ tiểu thuyết kinh điển, những cuốn sách về lịch sử và văn hóa. Và chính từ những trang sách ấy, một thói quen đã hình thành trong ông - thói quen đọc như một bản năng.

Không giống nhiều người cùng trang lứa, khi mà trò chơi, phim ảnh hay các thú vui khác dễ dàng chiếm trọn sự chú ý, ông Đồng lại say mê với thế giới lặng lẽ giữa những trang sách. Tuổi thơ ông trôi qua giữa khói lửa chiến tranh và những năm tháng tem phiếu thời bao cấp, nên không có điều kiện tiếp cận với những tủ sách phong phú như các bạn trẻ ngày nay. Thế giới sách khi ấy với ông tuy đơn sơ nhưng lại đầy mê hoặc - đó là truyện cổ tích, truyện dân gian, những dòng văn giản dị mà chở đầy mộng tưởng. Ông đặc biệt yêu thích truyện cổ nước Nga, một phần bởi vẻ đẹp kỳ ảo của câu chuyện, phần khác là do sách báo Liên Xô thời ấy hiện diện khá phổ biến tại Việt Nam, nhờ chính sách tài trợ. Những ấn phẩm in đẹp, trang nhã của Nhà xuất bản “Cầu vồng” đã gắn bó với ông suốt những năm tháng đầu đời. Những cuốn sách ấy, với bìa màu rực rỡ, tranh minh họa đầy chất mộng mơ, đến nay vẫn được ông trân trọng giữ gìn như những ký ức không thể tách rời của tuổi thơ.

Bên cạnh kho tàng cổ tích ấy, ông cũng không thể quên những tác phẩm đã nằm lòng cả một thế hệ: Dế mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài, Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi, Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung, hay Không gia đình của nhà văn Pháp Hector Malot - những cuốn sách đã gieo vào tâm hồn ông hạt giống của lòng trắc ẩn, tình bạn, và ý chí vượt nghịch cảnh.

Lớn lên đôi chút, tầm đọc của ông mở rộng ra thế giới với những tác phẩm mang chiều sâu triết lý và trải nghiệm con người: Thép đã tôi thế đấy của Ostrovsky truyền cho ông tinh thần thép và lý tưởng sống; Tiếng chim hót trong bụi mận gai của Colleen McCullough lại đánh thức những rung cảm nội tâm; Ông già và biển cả của Ernest Hemingway dạy ông về sự cô đơn, về lòng kiên định và phẩm giá trước biển đời rộng lớn. Và còn nhiều, rất nhiều những tác phẩm văn học trong và ngoài nước đã bồi đắp nên thế giới tinh thần phong phú, nuôi dưỡng cảm thức nhân văn sâu sắc trong ông suốt những năm trước thời kỳ đổi mới. Sách đối với ông không chỉ là công cụ để biết thêm thông tin, mà là cánh cửa mở ra những chân trời mới, giúp ông hiểu thêm về con người, về cuộc sống và về chính mình.

Khi bước vào cánh cổng đại học, ông Đồng càng nhận ra giá trị thực sự của việc đọc. Những cuốn sách về kinh tế, quản trị, công nghệ thông tin không chỉ giúp ông nắm bắt kiến thức chuyên môn, mà còn cho ông cái nhìn tổng quan về thế giới, về cách mà xã hội vận hành, về cách mà con người tư duy và ra quyết định. Ngày nay, giữa thời đại Internet với biển thông tin ngập tràn và vô số đầu sách luôn sẵn có chỉ bằng một cú nhấp chuột, việc lựa chọn cho mình một vài cuốn sách thực sự xứng đáng để gọi là “gối đầu giường” trở thành điều không dễ dàng. Sự phong phú của các thể loại, chủ đề và dòng sách khiến người đọc, đặc biệt là giới trẻ và doanh nhân, dễ rơi vào trạng thái “bội thực thông tin”, nhưng lại thiếu một điểm tựa tinh thần đủ sâu để soi đường và dẫn lối.

Trong vô vàn những lựa chọn ấy, nếu được giới thiệu một cuốn sách có thể đồng hành lâu dài cùng các doanh nhân, ông Đồng chọn ngay cuốn Cách sống của Inamori Kazuo. Đây là một doanh nhân Nhật Bản kiệt xuất, người sáng lập Tập đoàn DDI, đồng thời là cha đẻ của Quỹ Inamori, nơi sáng lập Giải thưởng quốc tế Kyoto - một giải thưởng có uy tín không kém gì giải Nobel, nhằm vinh danh những cá nhân có đóng góp nổi bật cho sự tiến bộ của nhân loại. Cuốn sách Cách sống, cùng với nhiều tác phẩm khác của Inamori Kazuo, đã gieo vào ông một niềm tin vững chắc: rằng cuộc đời có thể trở nên tốt đẹp hơn nếu ta biết sống bằng lao động chân chính, nếu ta đủ nỗ lực vượt qua nghịch cảnh, và nếu ta luôn giữ được sự tử tế và giản dị trong tâm hồn. Những điều tưởng chừng đơn sơ ấy, qua lời văn chân thực của một con người từng trải, đã trở thành kim chỉ nam quý giá cho ông trong suốt hành trình sống và làm việc trong một thế giới nhiều đổi thay.

“Tôi thật mong rằng, chúng ta - đặc biệt là những người trẻ đang khởi nghiệp hay những doanh nhân đang tìm kiếm một triết lý sống - sẽ cùng nhau đọc, cùng nhau chiêm nghiệm, và cùng nhau kiến tạo một cuộc đời có ý nghĩa, như chính kỳ vọng mà Inamori Kazuo từng gửi gắm vào từng trang sách”, ông nhắn nhủ.

Những cuốn sách do chính nhân sự HPT viết

Không gian tri thức không có giới hạn

Sau những năm tháng học tập và làm việc ở nhiều vị trí khác nhau, ông Đồng cùng các đồng nghiệp thành lập Công ty HPT. Từ một doanh nghiệp nhỏ, với tầm nhìn không quá lớn lao, HPT dần dần phát triển thành một công ty công nghệ có uy tín. Nhưng điều kỳ lạ là, trong suốt quá trình ấy, ông Đồng không bao giờ thôi đọc. Thậm chí, càng thành công, ông càng đọc nhiều hơn, đa dạng hơn. Không chỉ sách về công nghệ, kinh doanh, mà còn sách về lịch sử, chính trị, nghệ thuật, triết học...

Người ta thường nói rằng, một người lãnh đạo thành công là người có một "thư viện" lớn trong đầu. Ông Ngô Vi Đồng lại đi xa hơn, ông xây dựng một thư viện lớn cả trong nhà. Hàng ngàn đầu sách trong bộ sưu tập của ông không đơn thuần là tài sản vật chất, mà là tài sản tinh thần, là kết quả của cả một quá trình tích lũy không ngừng nghỉ.

Bước vào thư viện nhà ông, sẽ thấy một thế giới tri thức vô cùng đa dạng với những cuốn sách kinh điển về quản trị như “Tư duy lại” (Think Again) của Adam Grant, “Blue Ocean Strategy” (Chiến lược đại dương xanh) của W. Chan Kim. Những bộ sách nghệ thuật hội họa đồ sộ, từ “Bách khoa toàn thư hội họa thế giới”, đến “Câu chuyện nghệ thuật” của E.H. Gombrich, hay những cuốn sách chuyên sâu về các danh họa như Leonardo da Vinci, Van Gogh, Picasso... Những tác phẩm văn học lớn của cả Đông và Tây: từ “Tam quốc diễn nghĩa”, “Tây du ký”, đến “Chiến tranh và hòa bình” của Lev Tolstoy, “Nhà giả kim” của Paulo Coelho... Và cả những cuốn sách về lịch sử, chính trị, giúp ông hiểu rõ hơn về thế giới và thời cuộc: “Sapiens: Lược sử loài người” của Yuval Noah Harari, “Hồi ký chiến tranh Việt Nam”...

Ông bảo rằng: “Mỗi cuốn sách là một người thầy khác nhau. Mỗi trang sách là một bài học cuộc sống mới mẻ”. Đối với ông, đọc sách không phải là một hành động bị động, như nhiều người nghĩ là “tiếp nhận thông tin”, mà là một hành động tích cực tương tác với tri thức. Ông không chỉ đọc, ông còn suy ngẫm, thảo luận, áp dụng và chuyển hóa những điều đọc được vào thực tế công việc và cuộc sống.

Khi HPT ngày càng phát triển, ông Đồng nhận ra một điều quan trọng: sự thành công của một doanh nghiệp không chỉ đến từ công nghệ hay tài chính, mà đến từ con người. Một đội ngũ mạnh không chỉ là đội ngũ có kỹ năng giỏi, mà còn là đội ngũ có tư duy mở, có khát vọng học hỏi, có văn hóa làm việc sâu sắc.

Chính vì thế, ông đã đưa văn hóa đọc vào DNA của HPT. Không phải là một chương trình đối phó hay phong trào nhất thời, mà là một văn hóa bền vững, được lồng ghép vào mọi hoạt động của công ty. Đó là tặng sách trong mọi dịp đặc biệt. Từ sinh nhật nhân viên, đến lễ kỷ niệm thành lập công ty, sách luôn là món quà ý nghĩa. Gần đây nhất, nhân dịp hội nghị lãnh đạo năm 2024, HPT đã tặng toàn bộ đội ngũ quản lý bộ sách lịch sử Việt Nam đồ sộ, với lời nhắn nhủ: “Hiểu về quá khứ để kiến tạo tương lai”. HPT còn tổ chức các buổi tọa đàm, chia sẻ sách, mời các diễn giả, các tác giả đến chia sẻ về những cuốn sách giá trị. Có lần, ông mời thiếu tướng Nguyễn Quang Bắc đến nói về cuốn sách phân tích trận chiến năm 1972 tại Quảng Trị - một buổi nói chuyện không chỉ về lịch sử, mà còn về bản lĩnh lãnh đạo, về chiến lược tư duy.

Không chỉ khuyến đọc, ông còn khuyến viết trong mọi hoạt động của công ty. HPT phát động phong trào viết và xuất bản sách nội bộ. Cứ 5 năm, HPT lại có một cuộc thi viết lớn, và những bài viết xuất sắc sẽ được in thành sách. Năm 2025, kỷ niệm 30 năm thành lập, HPT đã cho ra mắt ba bộ sách đặc biệt: Sách chính luận về quản trị doanh nghiệp, sách văn học nghệ thuật (văn, thơ, nhạc, hội họa) của chính cán bộ nhân viên sáng tác và sách ảnh nghệ thuật “Sắc màu HPT” - bộ ảnh do nhân viên công ty chụp, thể hiện vẻ đẹp của lao động, của sáng tạo và của chính cuộc sống công ty.

Không chỉ thế, HPT còn tổ chức tạp chí nội bộ “Hot News” ra hằng quý. Tạp chí này không chỉ phản ánh hoạt động công ty, mà còn là kênh lan tỏa văn hóa đọc, giới thiệu sách mới, chia sẻ kinh nghiệm học tập... Ông Đồng nói: “Chúng tôi sản xuất phần mềm từ những cộng sự có tư duy mới, có tinh thần học hỏi suốt đời. Đó mới là tài sản lớn nhất”.

Một tình yêu lớn

Nếu sách là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của ông Đồng thì nghệ thuật hội họa là một tình yêu lớn khác, không kém phần quan trọng. Ông không chỉ dừng lại ở việc ngắm nhìn tranh, mà còn sưu tầm sách về hội họa - một bộ sưu tập đồ sộ không thua gì thư viện của ông. Những cuốn sách như “Lịch sử hội họa thế giới”, “Ký họa Đông Dương”, “Tranh dân gian Việt Nam”, hay những tập sách chuyên khảo về các họa sĩ nổi tiếng như Van Gogh, Picasso, Matisse... đều được ông trân trọng giữ gìn. Ông bảo rằng, hội họa dạy cho ông về cái đẹp của sự đơn giản, về sự cân bằng giữa hình thức và nội dung, và hơn hết, về cách nhìn thế giới đa chiều.

Sau nhiều năm lãnh đạo HPT, ông Đồng đúc kết lại một điều quan trọng nhất: văn hóa đọc chính là nền tảng của sự bền vững. Không phải những thành công nhất thời, mà là khả năng phát triển liên tục, thích nghi linh hoạt, và tạo ra giá trị lâu dài.

Ông không cho rằng việc đọc sách là một hành động lãng phí thời gian như nhiều người vẫn nghĩ. Ngược lại, ông khẳng định, đọc sách là cách đầu tư hiệu quả nhất cho cả cá nhân và tổ chức. Đối với ông, đọc sách giúp mở rộng tư duy, nâng cao năng lực phán đoán và đặc biệt là rèn luyện khả năng tự học - kỹ năng quan trọng nhất trong thời đại thay đổi nhanh như vũ bão ngày nay. Đối với tổ chức, văn hóa đọc tạo ra một đội ngũ học hỏi liên tục, một tập thể luôn tìm cách cải thiện và đổi mới. Chính nhờ nền tảng tri thức vững chắc ấy, HPT đã nhiều lần vượt qua những khó khăn, và bứt phá trong sự cạnh tranh khốc liệt.

Ngô Vi Đồng, một doanh nhân thành đạt trong lĩnh vực công nghệ, một trí thức bình lặng. Ông đang gieo mầm cho một nền văn minh học hỏi. Mỗi cuốn sách ông đọc, mỗi tác phẩm nghệ thuật ông ngắm nhìn, đều là một viên gạch xây dựng nên một phiên bản tốt hơn của chính mình, và từ đó, làm tốt hơn sứ mệnh của mình. Trong một thế giới đầy biến động, nơi mà nhiều người chạy theo thành công ngắn hạn, ông Ngô Vi Đồng đã chỉ cho chúng ta một con đường khác: con đường của chiều sâu, của tri thức, của nghệ thuật và của sự bền vững. HPT, dưới sự lãnh đạo của ông đã trở thành một trường học lớn, nơi mà mỗi nhân viên không ngừng học hỏi để trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.

Như chính lời ông từng nói: “Đọc sách không phải là một hành trình đến đích, mà là một hành trình không có điểm dừng. Và chính trong hành trình ấy, chúng ta mới thực sự tìm thấy bản thân mình”.