Điểm giáp ranh giữa 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình "một tiếng gà gáy cả 3 tỉnh đều nghe". Các tỉnh này được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh, trong lịch sử từng nhiều lần sáp nhập rồi chia cách.
Theo đó, vào năm 1965, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn quyết định hợp nhất tỉnh Nam Định và Hà Nam vào tỉnh Nam Hà. Đến năm 1975, tỉnh Nam Hà tiếp tục sáp nhập với tỉnh Ninh Bình, hình thành tỉnh Nam Hà.
Khu vực này thực chất được thành lập trên cơ sở vùng đất trấn Sơn Nam (xứ) xưa - một vùng đất lâu đời, giàu truyền thống văn hoá như ở phía Nam kinh thành Thăng Long, tương ứng với các vùng văn hoá đặc trưng như xứ Thanh, xứ Nghệ, xứ Kinh Bắc, xứ Đoài, xứ Đông.
Tỉnh Ninh Bình xuất hiện trên bản đồ Việt Nam vào năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), sau khi được đổi tên từ trấn Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình. Trước đó, vào thế kỷ X, Ninh Bình là kinh đô của nhà nước Đại Cồ Việt.
Năm 1890, phủ Lý Nhân đổi tên thành tỉnh Hà Nam. Trước đó, phủ Lý Nhân dưới thời Nguyễn, do vua Minh Mạng thành lập, thuộc tỉnh Hà Nội.
Địa danh Nam Định xuất hiện năm 1822 khi đổi tên trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định. Năm 1832, vua Minh Mệnh chia, đặt các tỉnh ở Bắc Kỳ, trong đó có Nam Định. Từ thời điểm này, tỉnh Nam Định bao gồm phần đất như ngày nay.
Thời kỳ Pháp thuộc, các tỉnh Ninh Bình, Hà Ham, Nam Định thuộc Bắc Kỳ, do toàn quyền Đông Dương cai quản. Sau ngày cách mạng tháng 8/1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, các tỉnh này thuộc miền Bắc của Việt Nam.
Năm 1965, nước ta đối mặt với cuộc ném bom phá hoại trên miền Bắc của Đế quốc Mỹ. Để tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, Nhà nước ta đã hợp nhất một số tỉnh.
Thời điểm này, tỉnh Nam Hà được thành lập theo Quyết định số 103-TVQH ngày 21/4/1965 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm sáp nhập 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.
Ngày 27/12/1971, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (khóa IV, kỳ họp thứ hai) tiếp tục quyết định thành lập một số tỉnh mới, trong đó tỉnh Nam Hà được hợp nhất với tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh.
Thời điểm được thành lập, tỉnh Hà Nam Ninh có một thành phố là Nam Định, 3 thị xã là Hà Nam, Ninh Bình, Tam Điệp và 16 huyện, gồm: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Viễn, Hải Hậu, Hoa Lư, Hoàng Long, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Tam Điệp, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.
Ngày 26/12/1991, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định chia tách tỉnh Hà Nam Ninh thành hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình như cũ.
Đến ngày 6/11/1996, Quốc hội tiếp tục chia tách tỉnh Nam Hà thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định. Các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình tồn tại từ đó cho đến nay.
Tỉnh Ninh Bình
Ngày 1/4/1992, tỉnh Ninh Bình chính thức đi vào hoạt động theo tỉnh mới được tái lập theo đơn vị hành chính mới, gồm 5 huyện: Hoàng Long, Gia Viễn, Hoa Lư, Tam Điệp, Kim Sơn và 2 thị xã: Ninh Bình, Tam Điệp. Tháng 11/1993, huyện Hoàng Long được đổi tên thành huyện Nho Quan.
Đến thời điểm hiện nay, tỉnh Ninh Bình có 2 thành phố và 6 huyện với 143 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 119 xã, 17 phường và 7 thị trấn.
Hiện nay, Ninh Bình là một điểm đến hấp dẫn với Di sản Văn hoá thế giới danh thắng Tràng An. Quy mô kinh tế ước đạt 98,9 nghìn tỷ đồng; GRDP bình quân đầu người đạt 96 triệu đồng/người/năm.
Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng khu vực dịch vụ, đến hết năm 2024 tỷ trọng ngành dịch vụ là 48,2%; công nghiệp - xây dựng là 41,7%; nông, lâm, thủy sản đạt 10,1%.
Tổng sản phẩm xã hội (GRDP theo giá so sánh năm 2010) năm 2024 tăng 8,52%, vượt kế hoạch đề ra (Kế hoạch đề ra là 7,6%).
Trong đó, khu vực nông-lâm-thủy sản tăng 2,7%; khu vực công nghiệp - xây dựng tăng 10,5%, riêng công nghiệp tăng 11%, cao nhất từ đầu nhiệm kỳ đến nay; khu vực dịch vụ tăng 9,5%; thuế nhập khẩu, sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm tăng 5,29%.
Tỉnh Nam ĐịnhNgày 6/11/1996, tách tỉnh Nam Hà thành hai tỉnh Nam Định và Hà Nam.
Năm 2024, Nam Định là tỉnh đầu tiên trong cả nước hoàn thành sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã với số lượng lớn, gồm sáp nhập huyện Mỹ Lộc vào thành phố Nam Định, thành lập 3 phường.
Hiện, tỉnh có 9 đơn vị hành chính cấp huyện (gồm 8 huyện và thành phố Nam Định); 175 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 146 xã, 14 phường và 15 thị trấn); sau sắp xếp, các đơn vị đã hoạt động ổn định từ ngày 1/9/2024.
Năm 2024, kinh tế tỉnh Nam Định tăng trưởng 10,1% so với năm 2023, trong đó khu vực công nghiệp và xây dựng tiếp tục giữ vai trò động lực kinh tế. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng giảm tỷ trọng ngành nông, lâm nghiệp và thuỷ sản; tăng tỷ trọng ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ.
Tổng sản phẩm trên địa bàn năm 2024 theo giá so sánh 2010 ước đạt 61.222 tỷ đồng, tăng 10,1% so với năm 2023. Trong đó, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 14,27%; khu vực dịch vụ tăng 8,56%.
Quy mô kinh tế tỉnh Nam Định năm 2024 theo giá hiện hành ước đạt 113.329 tỷ đồng, tăng 14,78% so với năm 2023. GRDP bình quân đầu người giá hiện hành đạt 59,83 triệu đồng/người, tăng 14,35% so với năm trước.
Tỉnh Hà NamSau hơn 32 năm hợp nhất với tỉnh Nam Định rồi Ninh Bình, Hà Nam được tái lập rồi trở lại với tên khai sinh theo Nghị quyết của Quốc hội nước Công hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, khoá VIII, Kỳ họp thứ 10, ngày 6/11/1996 chia tỉnh Nam Hà thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.
Trong năm 2024, kinh tế tỉnh Nam Định có những tăng trưởng ấn tượng. Tổnh sản phẩm trong tỉnh (GRDP) của tỉnh Hà Nam năm 2024 ước đạt 56.116,6 tỷ đồng, tăng 10,93% so với năm 2023, cao thứ 2 trong khu vực Đồng bằng sông Hồng, thứ 4 toàn quốc. Đây là năm thứ ba liên tiếp địa phương duy trì tăng trưởng trên 10% và là mức cao nhất trong 5 năm qua.
16/16 chỉ tiêu chủ yếu về kinh tế - xã hội, trong đó có 8 chỉ tiêu hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra.
GRDP bình quân đầu người năm 2024 ước đạt 109,8 triệu đồng, tăng 12,5% so với năm 2023. Cơ cấu kinh tế năm 2024 tiếp tục chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng ngành công nghiệp – xây dựng và giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp và dịch vụ.
