Tiến bộ về xếp hạng chỉ số GII của Việt Nam từ 2017 - 2025
Hằng năm, WIPO công bố Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII). Đây là một bộ công cụ đánh giá năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia có uy tín trên thế giới, phản ánh mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của các quốc gia. Qua đó, các quốc gia thấy được bức tranh tổng thể cũng như các điểm mạnh, điểm yếu của mình.
Theo khảo sát của WIPO năm 2024, 77% quốc gia thành viên đã sử dụng GII trong quá trình xây dựng chiến lược, chính sách khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tăng hơn 20% so với năm 2022.
Tại Việt Nam, thời gian qua, Chính phủ đã giao Bộ KH&CN làm đầu mối theo dõi, điều phối chung chỉ số GII; đồng thời phân công các bộ, ngành, địa phương cùng trách nhiệm cải thiện chỉ số này. Nhờ vậy, xếp hạng GII của Việt Nam liên tục cải thiện, từ vị trí 59 (2016) lên 44 (2024) và giữ vững thứ hạng này trong năm 2025.
Theo Báo cáo GII 2025, Việt Nam được xếp hạng 44/139 quốc gia, nền kinh tế, duy trì thứ hạng năm 2024.
Việt Nam tiếp tục có sự cải thiện thứ hạng đầu vào đổi mới sáng tạo, tăng 3 bậc so với năm 2023, từ vị trí 53 lên 50 (đầu vào đổi mới sáng tạo gồm 5 trụ cột: Thể chế, Nguồn nhân lực và nghiên cứu, Cơ sở hạ tầng, Trình độ phát triển của thị trường, Trình độ phát triển của doanh nghiệp).
Đầu ra đổi mới sáng tạo vẫn có thứ hạng tốt hơn Đầu vào đổi mới sáng tạo dù thứ hạng giảm 1 bậc so với 2024, từ vị trí 36 xuống 37 (đầu ra đổi mới sáng tạo gồm 2 trụ cột: Sản phẩm tri thức và công nghệ, Sản phẩm sáng tạo).
Việt Nam duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp. Quốc gia thu nhập trung bình thấp xếp trên Việt Nam là Ấn Độ với thứ hạng 38.
Ngoài ra, có 3 quốc gia có thu nhập trung bình cao xếp trên Việt Nam là: Trung Quốc xếp hạng 10, Malaysia xếp hạng 34, Thổ Nhĩ Kỳ xếp hạng 43, còn lại tất cả các quốc gia xếp trên Việt Nam đều là các quốc gia có nền công nghiệp phát triển, thuộc nhóm thu nhập cao, tỉ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển/GDP cao. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam vượt lên trên Thái Lan, đứng thứ 3 sau Singapore và Malaysia.
Báo cáo GII 2025 cũng ghi nhận Việt Nam là một trong 9 quốc gia thu nhập trung bình cải thiện thứ hạng nhanh nhất tính từ năm 2013 (gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Philippines, Indonesia, Iran, Morocco, Albania và Thổ Nhĩ Kỳ). Việt Nam cũng là một trong 2 quốc gia giữ kỷ lục có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển trong 15 năm liên tiếp (gồm Ấn Độ và Việt Nam).
Trong 15 năm liền, Việt Nam luôn có kết quả đổi mới sáng tạo cao hơn so với mức độ phát triển, cho thấy hiệu quả trong việc chuyển các nguồn lực đầu vào thành kết quả đầu ra đổi mới sáng tạo. Việt Nam là một trong ba quốc gia (Trung Quốc, Việt Nam, Ethiopia) có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất trong giai đoạn 2014-2024.
Thứ hạng của các quốc gia khu bực ASEAN 2017 - 2025
Những tiến bộ mà Việt Nam đạt được trong Báo cáo GII 2025 khẳng định định hướng phát triển dựa vào khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Đảng và Chính phủ là đúng đắn. Việc duy trì thứ hạng cùng với sự vượt trội hơn so với mức phát triển, cho thấy Việt Nam đang tận dụng hiệu quả nguồn lực đầu vào để tạo ra các kết quả đổi mới sáng tạo.
Tuy nhiên, để bứt phá, Việt Nam cần tiếp tục tập trung cải thiện các trụ cột nền tảng như thể chế, giáo dục - đào tạo, hạ tầng số, đầu tư mạo hiểm, đồng thời nâng cao năng lực nghiên cứu, công bố khoa học và sức cạnh tranh trong các ngành công nghiệp sáng tạo.
Các chủ trương của Đảng trong các Nghị quyết của Bộ Chính trị, đặc biệt là Nghị quyết 57 và việc triển khai thực hiện Nghị quyết cùng những chuyển biến tích cực, mạnh mẽ từ cuối năm 2024 trở lại đây kỳ vọng sẽ được phản ánh trong những năm tiếp theo.
Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, việc giữ vững và nâng cao vị trí trên bản đồ đổi mới sáng tạo sẽ là động lực quan trọng để Việt Nam đạt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
