Việt Nam có nhiều vùng trồng sắn, khoai lang, chuối, chanh… với quy mô hàng hóa lớn, song lâu nay người dân chủ yếu thu hoạch củ, quả để tiêu thụ. Phần thân, lá sau thu hoạch thường chỉ được tận dụng làm phân hữu cơ hoặc thức ăn chăn nuôi.
Những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp đã nhìn thấy tiềm năng từ nguồn phụ phẩm này, biến chúng thành sản phẩm xuất khẩu mang lại giá trị cao. Từ những lá cây tưởng chừng bỏ đi, ngành nông nghiệp Việt đã thu về hàng trăm tỷ đồng, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế xanh và nông nghiệp tuần hoàn.
Theo số liệu từ Cục Hải quan, trong tháng 8, kim ngạch xuất khẩu các loại lá của Việt Nam đạt gần 1,2 triệu USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 8 tháng đầu năm, tổng giá trị xuất khẩu đạt khoảng 9 triệu USD, tương đương 232 tỷ đồng, tăng 27% so với cùng kỳ.
Lá sắn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực trong nhóm ngành này. Ảnh minh họa.
Trong các mặt hàng xuất khẩu, lá sắn tiếp tục giữ vai trò mặt hàng chủ lực, mang về gần 3 triệu USD. Điều đáng nói là, tại thị trường trong nước, mặt hàng này chỉ có giá 3.000 - 5.000 đồng/kg, nhưng khi xuất khẩu, có thể tăng gấp 3 - 4 lần, thậm chí lên 70.000 đồng/kg ở thị trường bán lẻ.
Lá sắn hiện có thị trường tiêu thụ ổn định tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và một số quốc gia Hồi giáo. Tại đây, loại lá dân dã này được sử dụng trong các món cà ri, rau hầm thịt nhờ hàm lượng protein, vitamin và khoáng chất cao.
Không chỉ xuất thô, một số doanh nghiệp Việt Nam còn phát triển sản phẩm lá sắn xay nhuyễn, cấp đông, phục vụ ngành chế biến thực phẩm. Đây được xem là hướng đi giá trị gia tăng, giúp phụ phẩm nông nghiệp trở thành nguồn hàng có giá trị thương mại trên thị trường quốc tế.
Đáng chú ý, lá nguyệt quế ghi nhận mức tăng mạnh nhất, tới 68,5%. Các sản phẩm khác như lá chuối, lá chanh và lá khoai lang cũng tăng trưởng ấn tượng, dao động từ 20 - 80%, nhờ được ứng dụng đa dạng trong ẩm thực, chế biến thực phẩm và bao gói tự nhiên.
8 tháng năm 2025, nhóm lá cây chiếm gần 5,3% trong kim ngạch xuất khẩu rau củ của cả nước. Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, dù chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng kim ngạch rau quả, song nhóm sản phẩm từ lá cây lại mang "cơ hội kép" cho nông nghiệp Việt Nam, vừa tận dụng hiệu quả nguồn phụ phẩm sau thu hoạch, vừa mở rộng sang thị trường ngách có giá trị cao và ít cạnh tranh.
Một xưởng thu mua, chế biến lá xuất khẩu. Ảnh: Cổng thông tin điện tử kiểm lâm Tuyên Quang.
Việt Nam có lợi thế lớn về nguồn nguyên liệu tự nhiên với quy mô hàng hóa rộng khắp, tạo nguồn lá dồi dào phục vụ xuất khẩu. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng, các doanh nghiệp cần chú trọng chuẩn hóa quy trình thu hái, sơ chế và bảo quản và xây dựng thương hiệu riêng cho từng dòng sản phẩm nhằm đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc của các thị trường nhập khẩu khó tính. Bởi lẽ, chỉ cần vi phạm nhỏ cũng có thể bị trả hàng hoặc mất thị trường.
Ngoài ra, việc xây dựng thương hiệu, đa dạng hóa sản phẩm chế biến sâu (lá sấy khô, xay nhuyễn, đông lạnh...) cũng là yếu tố quan trọng giúp nâng cao giá trị xuất khẩu và hạn chế rủi ro phụ thuộc vào biến động nhu cầu ngắn hạn. Đây là hướng đi bền vững giúp nâng cao giá trị xuất khẩu, hạn chế rủi ro và khẳng định vị thế nông sản Việt trên thị trường quốc tế.
