Tư duy “vào biên chế là ở nhà nước suốt đời” đã không còn phổ biến

Xung quanh nội dung này, PV VOV Giao thông có cuộc trao đổi với ông Ngô Dương, chuyên gia chính sách:

PV: Thực tế, từ tháng 7/2020, đã không còn “viên chức suốt đời”, người tuyển dụng mới vào nhà nước chỉ có hợp đồng có thời hạn. Tuy nhiên, vào nhà nước vẫn là một công việc ổn định theo suy nghĩ của nhiều người. Theo ông, cần nhìn nhận tư duy này thế nào?

Ông Ngô Dương: Thực ra, tư duy làm việc cho nhà nước là công việc có tính chất ổn định, khó có thể thay đổi đã tồn tại từ lâu. Không riêng nước ta, nước nào cũng thế thôi, đã làm việc cho Chính phủ thì là ổn định, một số nơi còn đảm bảo về thu nhập, vị trí việc làm.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa vị trí đó không thể bị thay đổi. Mặc dù anh làm tốt, nhưng do điều kiện vị trí đó phải thay đổi, anh có thể sẽ không còn cần thiết cho công việc đó nữa. Việc dừng lại ấy có sự đảm bảo, không như bảo hiểm thất nghiệp đâu.

(Ảnh minh hoạ)

Chủ trương, phương án chúng ta đã xây dựng từ lâu, đó là đề án xây dựng vị trí việc làm của công chức, viên chức. Nhưng nguồn ngân sách chi trả cho vị trí việc làm có lẽ khá cao nên bị tạm dừng lại. Đây là biểu hiện, chúng ta đã chuẩn bị rằng, ai cũng có thể thay đổi, vị trí nào cũng thế nếu không đạt chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao. Chưa nói vi phạm, yếu kém, chỉ nói về việc hoàn thành công việc thôi.

Công chức, viên chức đã chuẩn bị tâm lý rồi, nếu 2 năm liên tiếp không hoàn thành nhiệm vụ thì có thể chấm dứt hợp đồng làm việc, nhận quyết định thôi việc. Tôi cho rằng, bản thân các công chức, viên chức họ không có tư tưởng như vậy đâu. Tư duy này chỉ có thể ở những người hợp đồng, chuẩn bị vào biên chế. Tư duy “biên chế là vào nhà nước suốt đời” đã không còn phổ biến nữa.

PV: Trong làn sóng tinh giản trong khối nhà nước đang diễn ra, một số công chức, viên chức buộc phải thay đổi môi trường làm việc. Và tới đây, việc này có lẽ sẽ trở nên tương đối bình thường. Theo ông, người nhà nước có lợi thế và những hạn chế nào khi gia nhập thị trường lao động?

Ông Ngô Dương: Có những cá nhân xuất sắc bỏ nhà nước, ra ngoài làm rất thành công. Nhưng có những người không được như vậy. Có lợi hay bất lợi thì cần phải làm dữ liệu điều tra. Nhưng xét mặt định tính, những người kinh qua các công việc trong nhà nước, họ hiểu biết hơn về các dịch vụ công, thông thạo thủ tục hành chính. Khi ra khu vực tư, họ có thể làm việc có liên quan đến thủ tục đó, có thể giúp các doanh nghiệp tổ chức thuận lợi hơn trong lĩnh vực đó.

Tuy nhiên, thị trường lao động rất khốc liệt. Người ta tuyển anh vào không chỉ làm mỗi việc đấy. Và như vậy, với công việc có tính chất lặp lại, phạm vi không rộng như trước đây ở cơ quan nhà nước, họ ra thị trường lao động sẽ khó khăn. Kinh nghiệm của họ không phải ở nhiều loại dịch vụ công khác nhau.

Nếu những người vốn dĩ có kinh nghiệm, thói quen thành nếp có công việc phạm vi hẹp thì đó là bất lợi. Nếu họ không bảo vệ được vị trí việc làm trong nhà nước, thì cũng rất khó để đảm bảo tìm kiếm công việc phù hợp bên ngoài. Dĩ nhiên, có những công chức trẻ tuổi kiến thức tốt về pháp luật, hành chính, quản lý, ngoại ngữ, kỹ năng mềm, công cụ văn phòng, họ hoàn toàn có thể thích nghi được.

PV: Cảm ơn chia sẻ của ông!