Tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế 2026

Theo Cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam năm 2025 ước đạt 920 tỉ USD, tăng 16,9% so với năm trước, mức cao nhất từ trước tới nay. Cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu 21,18 tỉ USD, chỉ bằng 84,92% mức xuất siêu năm 2024. Đặc biệt, theo tính toán của Nhóm nghiên cứu Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, tăng trưởng GDP năm 2025 ước đạt khoảng 8,01%, thuộc nhóm cao trong khu vực và trên thế giới.

Xuất khẩu, tiêu dùng khởi sắc

Ông Vũ Bình Minh, Giám đốc Kinh doanh vốn và tiền tệ, Khối Thị trường vốn và Dịch vụ Chứng khoán - Ngân hàng HSBC Việt Nam, đánh giá 2025 tiếp tục là một năm Việt Nam đạt được hầu hết mục tiêu kinh tế vĩ mô đặt ra từ đầu năm, từ tăng trưởng kinh tế, đến kiểm soát lạm phát, cùng hàng loạt chỉ tiêu khác.

"Việt Nam đã phải vượt qua vô vàn thách thức với những cơn gió ngược đến từ mọi khía cạnh như thuế quan, thay đổi khí hậu, vấn đề nợ công toàn cầu… Tua ngược lại thời điểm tháng 4 năm nay, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố các mức thuế quan đã gây sốc cả thế giới, không ai có thể nghĩ tới về một triển vọng kinh tế tươi sáng cho cả năm 2025. Tuy nhiên, với quyết tâm cao từ toàn bộ cơ quan, ban, ngành, cùng những quyết sách quyết liệt, Việt Nam đang có một năm tăng trưởng kỷ lục" - ông Minh nói.

Theo nhiều chuyên gia, tăng trưởng kinh tế năm 2025 lan tỏa ở nhiều nhóm ngành. Đơn cử, ngành dịch vụ, du lịch ghi nhận hiệu quả mạnh mẽ. Doanh số bán lẻ cải thiện, các ngành liên quan đến du lịch, bao gồm vận tải và lưu trú... chứng kiến sự bùng nổ khi Việt Nam thu hút lượng khách du lịch quay trở lại tương đương 120% so với mức năm 2019, dẫn đầu trong nhóm các quốc gia ASEAN.

Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam năm 2025 ước đạt 920 tỉ USD, tăng 16,9% so với năm trước, cao nhất từ trước tới nay. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Trong lĩnh vực tiền tệ, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - Ngân hàng Nhà nước (NHNN), cho hay trong năm 2025, NHNN đã tích cực triển khai một loạt chương trình tín dụng hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng và đầu tư các dự án theo chỉ đạo của Chính phủ. Trong đó, một số chương trình rất hiệu quả và nhiều lần được nâng quy mô. Đơn cử, Chương trình tín dụng đối với lĩnh vực nông, lâm, thủy sản trong 2025 đã mở rộng đối tượng và nâng quy mô từ 15.000 tỉ lên 185.000 tỉ đồng. Đến cuối tháng 11-2025, các NH thương mại tham gia đã cho vay với doanh số giải ngân lũy kế đạt khoảng 168.000 tỉ đồng cho khoảng 52.200 lượt khách hàng.

Chương trình cho vay liên kết sản xuất chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp vùng ĐBSCL được đẩy mạnh triển khai và kịp thời phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện. Đến cuối tháng 11-2025, sau 5 tháng triển khai, doanh số giải ngân lũy kế đạt khoảng 3.100 tỉ đồng.

Mới nhất, NHNN đã có công văn hướng dẫn một số nội dung triển khai Chương trình tín dụng đầu tư hạ tầng điện, giao thông, công nghệ chiến lược. Các NH thương mại đã sẵn sàng nguồn lực 500.000 tỉ đồng để cho vay…

Theo Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà, với việc triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tính đến ngày 24-12, dư nợ tín dụng nền kinh tế đạt trên 18,4 triệu tỉ đồng, tăng 17,87% so với cuối năm ngoái. Lãi suất điều hành tiếp tục được giữ ổn định nhằm tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp, qua đó có điều kiện để hỗ trợ nền kinh tế.

Dự báo bức tranh kinh tế tích cực

Chuyên gia của HSBC Việt Nam cho rằng dù các diễn biến của năm 2026 là rất khó dự đoán tại thời điểm này nhưng các chỉ số như Chỉ số các nhà quản trị mua hàng (PMI) góp phần hé lộ một số triển vọng đáng khích lệ. Chỉ số PMI tổng thể vẫn duy trì ở mức mở rộng 53,8 trong tháng 11-2025. Đặc biệt, đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn trong tháng thứ 2 liên tiếp.

"Vừa qua, Việt Nam tập trung đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt vào cơ sở hạ tầng trọng điểm. Chi tiêu công cho cơ sở hạ tầng chiếm khoảng 6%-7% GDP, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Đây là động lực quan trọng hỗ trợ đà tăng trưởng kinh tế. Khi những bất ổn bên ngoài gia tăng với rủi ro thương mại toàn cầu luôn hiện diện, việc tiếp tục tập trung đẩy mạnh đầu tư công sẽ là một trụ cột quan trọng đẩy mạnh tăng trưởng. Dư địa về chính sách tài khóa còn tương đối rộng mở khi tỉ lệ nợ công trên GDP của Việt Nam là thấp nhất trong số các nước ASEAN" - ông Vũ Bình Minh nói thêm.

Bà Trần Khánh Hiền, Giám đốc khối phân tích - Công ty Chứng khoán MBS, nhận định năm 2026, xuất khẩu Việt Nam vẫn sẽ duy trì đà tăng trưởng 15%-16% nhờ mở rộng không gian và dịch chuyển cơ cấu sản phẩm. Theo Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), thương mại hàng hóa toàn cầu sẽ tăng trưởng khoảng 4% trong năm 2026 (thấp hơn mức 6% năm nay), song riêng ngành điện tử - mảng lợi thế của Việt Nam - vẫn dẫn đầu (tăng 14%) do nhu cầu đầu tư AI (trí tuệ nhân tạo).

"Sau quá trình đàm phán, Việt Nam đang được hưởng mức thuế suất 20%, hiện thực tế thuế suất trung bình các mặt hàng chịu thuế khoảng 18%, thấp hơn đáng kể với các nước cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam thấp hơn so với Trung Quốc sẽ hỗ trợ cho các mặt hàng xuất khẩu dệt may, da giày, đồ điện tử... Hàng hóa Việt Nam đang dần tăng tỉ trọng tại các thị trường mới như nhóm hàng nông sản, thủy sản xuất khẩu sang EU, Nhật Bản và Hàn Quốc, thay vì chỉ tập trung vào Trung Quốc như trước" - bà Hiền nói.

Kỳ vọng môi trường kinh doanh ổn định

Ở góc độ doanh nghiệp (DN), bước sang năm mới, kỳ vọng lớn nhất vẫn là một môi trường kinh doanh ổn định, chính sách nhất quán và sự đồng hành thực chất hơn từ cơ quan quản lý, nhất là với các ngành xuất khẩu chủ lực.

Ông Nguyễn Đình Tùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Vina T&T - nhấn mạnh DN nông nghiệp xuất khẩu rất cần sự ổn định về chính sách để yên tâm đầu tư dài hạn. "Muốn phát triển bền vững, DN phải đầu tư bài bản cho vùng nguyên liệu, nhà máy chế biến, logistics. Nhưng nếu chính sách thay đổi liên tục hoặc thiếu rõ ràng, DN rất khó tính toán chiến lược dài hơi" - ông Tùng nói.

Bên cạnh đó, lãi suất và tín dụng cần được thiết kế phù hợp hơn với đặc thù nông sản, vốn có chu kỳ sản xuất dài và chịu nhiều rủi ro. Thủ tục hành chính, đặc biệt trong xuất khẩu và kiểm tra chuyên ngành, cũng cần tiếp tục được đơn giản hóa để giảm chi phí, tiết kiệm thời gian cho DN.

Trong khi đó, ông Trần Quốc Mạnh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phát triển Sản xuất Thương mại Saigon Sadaco, cho rằng DN hiện nay không chỉ cần chiến lược dài hạn mà còn phải cực kỳ linh hoạt. "Thế giới biến động nhanh, từ địa chính trị, thương mại đến nhu cầu thị trường. DN phải nhạy bén, nhận diện sớm khó khăn để kịp thời điều chỉnh chiến lược" - ông Mạnh chia sẻ.

Theo ông, liên kết là yếu tố sống còn. DN không thể đứng vững nếu đi một mình mà cần gắn kết chặt chẽ với nhau, với hiệp hội ngành nghề để chia sẻ thông tin, nguồn lực và cùng vượt qua thách thức. Trong bối cảnh thử thách ngày càng cao, bản lĩnh, ý chí và tinh thần đổi mới là điều DN buộc phải có.

Ở góc nhìn khác, ông Châu Minh Thi, Chủ tịch Hiệp hội Da giày - Túi xách TP HCM, nhấn mạnh yêu cầu đổi mới công nghệ và phát triển bền vững. DN da giày cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để tối ưu sản xuất, nâng cao năng suất, giảm sai sót và tiết kiệm nguyên liệu.

Đặc biệt, khi yếu tố môi trường ngày càng trở thành tiêu chuẩn bắt buộc, ngành đang nghiên cứu các mô hình thu hồi sản phẩm sau sử dụng, phân loại và tái chế, đồng thời cải tiến sản phẩm phù hợp từng thị trường với giá thành cạnh tranh. Song song đó, việc đầu tư phát triển vùng nguyên liệu trong nước được xem là giải pháp then chốt để giảm phụ thuộc bên ngoài và nâng cao tính chủ động trong sản xuất.