Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 với nhiều điểm mới. Nhiều ý kiến cho rằng Luật Đất đai 2024 là một trong những bộ luật có “tuổi thọ” ngắn nhất. Vậy lý do gì buộc phải sửa luật sau 1 năm có hiệu lực? Phóng viên báo Tiền Phong có cuộc trao đổi với ông Đào Trung Chính, Cục trưởng Cục Quản lý đất đai về vấn đề này.
Thưa ông, vì sao chúng ta phải sửa Luật Đất đai chỉ vỏn vẹn sau 1 năm có hiệu lực?
Luật Đất đai 2024 được Quốc hội thông qua có hiệu lực từ 1/8/2024, đã đi vào cuộc sống được 1 năm, góp phần giải quyết nhiều khó khăn, vướng mắc. Tuy nhiên, do xuất hiện các yêu cầu mới nên đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật.
Thứ nhất là việc thay đổi mô hình chính quyền 2 cấp. Có sự phân cấp phân quyền theo mô hình mới, phân định lại thẩm quyền.
Ông Đào Trung Chính - Cục trưởng Cục Quản lý đất đai
Thứ hai, thời gian qua Bộ Chính trị ban hành “bộ tứ nghị quyết”, gồm: Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị - thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 59 về chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng; Nghị quyết 68 về phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân; Nghị quyết 66 về đổi mới toàn diện công tác xây dựng, thi hành pháp luật…
Bên cạnh đó là Kết luận số 77-KL/TW của Bộ Chính trị về phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án, đất đai trong các kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại một số tỉnh, thành phố…
Đồng thời, thực tế xuất hiện các tình huống mới mà Luật Đất đai chưa quy định. Ví dụ Trung tâm tài chính quốc tế ở Đà Nẵng, TPHCM đặt ra vấn đề mới, như có được thu hồi đất hay không? Hay có những dự án thuộc về đối ngoại đã được cấp có thẩm quyền quyết định... Chúng ta phải cập nhật vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất… và phải sửa Luật.
Thời gian qua giá nhà đất bị đẩy lên quá cao, việc sửa Luật lần có khắc phục vấn đề đang rất “nóng” này không, thưa ông?
Giá đất là vấn đề khó khăn. Thực tế vừa qua giá đất tăng lên rất cao, trong đó có phần Nhà nước chưa kiểm soát được, đặt ra vấn đề vai trò điều tiết của Nhà nước. Do đó, lần này sửa Luật phải thể hiện rõ vai trò của Nhà nước - phải kiểm soát và quyết định giá đất không chạy theo thị trường…
Vậy quy định về giá đất được sửa như thế nào để điều tiết, ổn định thị trường?
Luật Đất đai rất đặc biệt, phải xin ý kiến Trung ương. Trung ương cơ bản thống nhất với phương án Đảng uỷ Chính phủ đã trình, trong đó có một số định hướng lớn về tài chính đất đai, giá đất; về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; mở rộng các trường hợp Nhà nước thu hồi đất; mở rộng các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá, đấu thầu; tăng cường giải quyết của toà án đối với tranh chấp đất đai; tiếp tục có cơ chế để giải quyết những khó khăn, vướng mắc đối với các dự án đã qua thanh tra, kiểm tra…
Phiên đấu giá đất với hàng trăm người tham gia tại Thanh Oai, Hà Nội. Ảnh: Phan Thiên
Thưa ông, đối với hàng loạt dự án đã qua thanh tra, kiểm tra sắp tới sẽ gỡ vướng theo hướng nào?
Để gỡ vướng cho những dự án này phải trình thành đề án riêng. Hiện Bộ Tài chính đã lập đề án. Những dự án đã xác định có sai phạm, như giao đất không thông qua đấu giá, đấu thầu… phải cho tồn tại, nhưng không được hợp thức hoá sai phạm. Ai làm sai phải chịu trách nhiệm, còn thiếu sót về nghĩa vụ tài chính với Nhà nước phải khắc phục…
Tiến độ sửa đổi Luật Đất đai lần này cụ thể ra sao, thưa ông?
Bộ NN-MT đang lấy kiến cho dự thảo Luật Đất đai sửa đổi để trình tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV sắp tới. Nếu được Quốc hội thông qua, Luật này sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.
Thưa ông, một bộ luật quan trọng nhưng buộc phải sửa đổi chỉ sau 1 năm có hiệu lực. Làm thế nào để tránh xảy ra tình trạng này cho bộ luật sửa đổi sắp tới? Theo tôi, Luật chỉ nên quy định chung, hạn chế những vấn đề cụ thể. Những nội dung quá cụ thể cần giao cho Chính phủ và các cơ quan quy định trong các văn bản khác.
