Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa công bố báo cáo về xu hướng tiêu thụ tôm tại một số thị trường chính trong những tháng đầu năm 2025.
Cụ thể, sau năm 2024 đầy biến động, thị trường tôm Mỹ khởi đầu năm mới với tín hiệu tích cực. Trong tháng 1/2025, Mỹ nhập khẩu 71.301 tấn tôm, trị giá 631,2 triệu USD, tăng 20% về khối lượng và 32% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Giá trung bình đạt 4,02 USD/pound, tăng 11% so với mức 3,62 USD/pound vào tháng 1/2024.
Sự phục hồi này đến từ việc thị trường đã có sự rõ ràng hơn sau khi Mỹ công bố kết quả điều tra thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với các nhà xuất khẩu từ Ecuador, Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam. Trong đó, nhập khẩu tôm từ Ấn Độ tăng mạnh, Ecuador chững lại, Indonesia nhích nhẹ, còn Việt Nam tiếp tục duy trì tăng trưởng tốt.
Đầu 2025, nhập khẩu tôm ghi nhận nhiều xu hướng khác biệt tại các thị trường lớn, trong khi Mỹ tăng mạnh, Trung Quốc giảm do cạnh tranh nội địa, thì châu Âu lại chưa đột phá.
Mặc dù nhu cầu tiêu thụ tôm tại Mỹ vẫn cao, đặc biệt trong nhóm người dưới 35 tuổi và những người theo chế độ ăn chay linh hoạt, nhưng vẫn tồn tại một số rào cản như giá cả và cách chế biến.
Người tiêu dùng thường cho rằng tôm đắt hơn thịt gà, dù mức chênh lệch thực tế không đáng kể. Ngoài ra, nhiều người thích ăn tôm nhưng ngại tự chế biến do các thao tác như lột vỏ, bỏ chỉ và nấu chín đúng cách.
Do đó, để kích thích tiêu dùng VASEP khuyến nghị doanh nghiệp cần định vị tôm là nguồn protein hàng ngày, đồng thời cung cấp sản phẩm với bao bì nhỏ hơn để giảm giá thành và phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng như tôm chế biến sẵn.
Trái ngược với Mỹ, nhập khẩu tôm của Trung Quốc đầu năm 2025 ghi nhận xu hướng trái chiều. Trong khi nhập khẩu tôm hùm tiếp tục tăng, thì tôm nước ấm như tôm chân trắng và tôm sú vẫn chưa phục hồi mạnh. Năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu 916.000 tấn tôm nước ấm đông lạnh, giảm 7% so với năm trước, với tổng giá trị giảm 15% xuống 4,55 tỷ USD.
Nguyên nhân được VASEP lý giải chủ yếu do sản lượng tôm nuôi nội địa tăng mạnh, kéo giá tôm trong nước xuống thấp và cạnh tranh trực tiếp với tôm nhập khẩu. Tuy nhiên, tôm vẫn chiếm 24% tổng khối lượng và 41% giá trị nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc, đồng thời là mặt hàng thủy sản phổ biến trên các nền tảng mua sắm trực tuyến.
Đáng chú ý, giá tôm nguyên liệu tại Trung Quốc có biến động mạnh trong đầu năm 2025. Sau khi chạm đáy vào tháng 1, giá tôm đã tăng vọt trong tháng 3 do nguồn cung hạn chế.
VASEP đánh giá, về dài hạn, châu Âu vẫn là thị trường tiềm năng với xu hướng tiêu thụ tôm ngày càng tăng.
Trong khi đó, thị trường tôm châu Âu có diễn biến trầm lắng hơn trong những tháng đầu năm do mùa đông không phải là thời điểm tiêu thụ cao điểm. Tuy nhiên, VASEP đánh giá, về dài hạn, châu Âu vẫn là thị trường tiềm năng với xu hướng tiêu thụ tôm ngày càng tăng, đặc biệt tại Đức, Pháp và Hà Lan – những quốc gia có thói quen ăn hải sản thường xuyên.
Theo VASEP, người tiêu dùng châu Âu có xu hướng ưu tiên các sản phẩm tôm sạch, hữu cơ và chế biến sẵn để phục vụ nhu cầu tiện lợi. Tây Âu tập trung vào tôm cao cấp với tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, Nam Âu ưa chuộng tôm tươi để chế biến món ăn truyền thống, còn Đông Âu dần mở rộng tiêu thụ các sản phẩm tôm giá trung bình.
Nhìn chung, thị trường tôm toàn cầu đầu năm 2025 có sự phân hóa rõ rệt. Mỹ phục hồi mạnh mẽ, Trung Quốc điều chỉnh theo nguồn cung nội địa, còn châu Âu giữ xu hướng tiêu dùng ổn định. Trong bối cảnh đó, VASEP nhấn mạnh, doanh nghiệp xuất khẩu cần linh hoạt chiến lược, tập trung vào các sản phẩm giá trị gia tăng, tối ưu chi phí và đáp ứng nhu cầu đặc thù của từng thị trường để duy trì tăng trưởng bền vững.
