Nổi mẩn đỏ, bỏng rát
Chiều cuối tuần đầu tháng 5, ông N.V.H (42 tuổi, Hà Nội) cùng nhóm bạn đi tắm biển trong chuyến du lịch đầu hè. Chỉ sau khoảng 10 phút bơi, ông H. bất ngờ cảm thấy chân nhói buốt như có ai dùng vật sắc cứa mạnh.
Vài phút sau, cảm giác bỏng rát, ngứa lan dần, khiến ông phải quay vào bờ ngay lập tức, thấy sứa bám chặt vào chân trái, rất khó khăn mới gỡ được.
Tưởng chỉ bị kích ứng nhẹ không nguy hiểm, người đàn ông không xử lý gì ngoài việc tắm lại bằng nước ngọt. Tuy nhiên, vài giờ sau vùng chân bắt đầu nổi mẩn đỏ, bỏng rát.
Thay vì đi thăm khám H. cho rằng tổn thương đơn giản sẽ tự lành một phần vướng lịch đi công tác nên tự mua thuốc ở quầy điều trị. Sau gần nửa tháng, tổn thương không thuyên giảm mà càng trầm trọng hơn, người đàn ông mới quyết định tìm gặp bác sĩ.
Một bên chân sưng tấy, phồng rộp, nhiều sẹo đỏ ngứa (Ảnh: BSCC).
Trực tiếp thăm khám cho bệnh nhân, Ths.BSCKII Nguyễn Tiến Thành – thành viên Hội Da liễu Việt Nam thông tin bệnh nhân đến trong tình trạng viêm da tiếp xúc bội nhiễm và đã có sẹo phì đại do sứa biển.
Trên da có những vệt sưng đỏ hình dây, xuất hiện bọng nước, bọng mủ và đau rát lan rộng. Đây là biểu hiện thường gặp khi độc tố từ xúc tu sứa tác động trực tiếp lên da.
Theo chuyên gia da liễu, xúc tu sứa có chứa nematocyst, khi tiếp xúc da sẽ phóng thích độc tố như protein, histamin, serotonin và enzym gây viêm, kích thích mạnh da, gây bỏng rát, phù nề hoặc nổi bọng nước.
Chỉ cần tiếp xúc ngắn, vùng da bị chích sẽ phản ứng dữ dội. Một số trường hợp có thể nổi mề đay toàn thân, khó thở, tụt huyết áp dấu hiệu của sốc phản vệ cần cấp cứu nhập viện ngay lập tức.
"Bệnh nhân bị phản ứng tại chỗ nhưng nếu xử trí sai cách, tổn thương có thể lan rộng và để lại sẹo thâm, sẹo phì đại vĩnh viễn", BS.Tiến Thành cho hay.
Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc kháng viêm, thuốc bôi tái tạo da, đắp các dung dịch và chiếu laser giảm nề, giảm ngứa… và hướng dẫn tránh nắng hoàn toàn trong ít nhất 10 ngày.
Sau một tuần điều trị tình trạng viêm da tiếp xúc, bội nhiễm, bác sĩ sẽ tiếp tục điều trị xoá sẹo, giảm thâm bằng những công nghệ laser, ánh sáng. Tuy nhiên, bác sĩ cho biết sẽ mất vài tháng để da phục hồi hoàn toàn phần sẹo do sứa gây ra.
“Nếu bệnh nhân đi thăm khám sớm hơn thì việc xử trí sẽ hiệu quả hơn và ít để lại di chứng”, BS.Thành nhấn mạnh.
Xử lý đúng cách khi bị sứa chích
Một trong những sai lầm phổ biến mà nhiều người mắc phải khi bị sứa chích là rửa vết thương bằng nước ngọt, chà xát hoặc dùng đá lạnh. Theo BS.Thành, đây là điều tuyệt đối không nên làm vì sẽ khiến các nang chứa độc tố trên da vỡ ra, giải phóng thêm nọc và làm tổn thương trầm trọng hơn.
Xử trí đúng trong trường hợp này là giữ bình tĩnh, không cào gãi, không chà mạnh. Có thể rửa nhẹ vùng da bằng nước biển sạch nếu không có gì khác.
Cách tốt nhất để phòng tránh sứa chích là quan sát kỹ biển trước khi xuống nước.
Trong trường hợp có sẵn giấm trắng (axit acetic) được xem là một lựa chọn an toàn để bất hoạt độc tố từ một số loài sứa phổ biến.
Sau sơ cứu tại chỗ, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá mức độ tổn thương và điều trị kịp thời.
Thời gian gần đây, các cơ sở y tế trên cả nước ghi nhận nhiều trường hợp bị sứa tấn công. Thống kê, các trường hợp bị sứa chích ở nước ta tăng mạnh từ tháng 4 đến tháng 9. Đây cũng là giai đoạn cao điểm du lịch biển, khi hàng triệu người đổ về các bãi tắm khắp cả nước.
Chuyên gia da liễu cảnh báo, nhiều người vẫn nghĩ đi biển chỉ cần bôi kem chống nắng là đủ. Nhưng thực tế, môi trường biển tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ với da như nắng gắt, nước mặn, vi sinh vật, nấm và cả sinh vật biển như sứa.
"Cách tốt nhất để phòng tránh sứa chích là quan sát kỹ biển trước khi xuống nước. Tránh bơi khi nước nổi bọt trắng, có vệt màu lạ hoặc thấy nhiều sinh vật nhỏ trôi nổi. Nếu có thể, nên mặc áo bơi dài tay và bơi gần bờ", BS.Thành khuyến cáo.
Đồng thời cho biết, sau khi tắm biển, nên tắm lại bằng nước sạch càng sớm càng tốt để loại bỏ cặn muối và sinh vật bám dính.
