Thế nhưng, thực tế cho thấy không phải ai cũng thực hiện nghĩa vụ thuế đúng và đủ. Một bộ phận còn thản nhiên lách luật hoặc phớt lờ hoàn toàn chuyện kê khai.
Cho thuê nhà nhưng "quên" kê khai thuế
Ông Thanh (ngụ phường Xuân Hòa, TP HCM) sở hữu hai căn hộ chung cư, cho thuê mỗi căn 12 triệu đồng/tháng. Tính ra, mỗi năm ông bỏ túi gần 290 triệu đồng, gấp gần ba lần mức doanh thu miễn thuế. Thế nhưng, khi được hỏi về việc kê khai, ông thẳng thắn: "Không khai thì không phải đóng thuế, vậy thôi!".
Trường hợp bà Thủy ở Nhơn Trạch (Đồng Nai) cũng tương tự. Bà có căn nhà ở TP HCM, đang cho thuê giá 20 triệu đồng/tháng. Dù thu nhập hơn 200 triệu đồng/năm, bà vẫn không kê khai.
"Tôi già rôi, ngoài tiền cho thuê nhà để chi tiêu hằng tháng, không có thu nhập nào khác nên cũng không nghĩ phải đóng thuế" - bà phân trần.
Qua ghi nhận của phóng viên, không ít người cho rằng cho thuê nhà không phải "kinh doanh" nên không cần đóng thuế.
Ông Thanh Hoàng (phường An Lạc, TP HCM) có dãy phòng trọ cho công nhân thuê, trung bình thu hơn 12 triệu đồng/tháng. Ông nói: "Có tháng khách vào ít, có tháng đông, tôi cũng không biết kê khai thế nào nên… thôi luôn".
Theo khoản 1, điều 9 Thông tư 40/2021/TT-BTC, cá nhân cho thuê tài sản có ba cách khai thuế thu nhập cá nhân (TNCN): khai theo từng kỳ thanh toán, khai theo năm dương lịch, hoặc khai gộp nhiều hợp đồng nếu cùng cơ quan thuế quản lý. Người có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống được miễn thuế.
Cho thuê nhà, cho thuê mặt bằng đang là nguồn thu nhập đáng kể của không ít người dân.
Tuy nhiên, với những trường hợp doanh thu vượt ngưỡng, phải có nghĩa vụ khai và nộp thuế. Thuế suất hiện hành là 10% trên tổng doanh thu, gồm 5% TNCN và 5% thuế giá trị gia tăng.
Dù vậy, nhiều người vẫn cố tình "lách" bằng cách khai thấp hơn thực tế, hoặc "im lặng" luôn, hy vọng không bị cơ quan thuế phát hiện.
Xử phạt và truy thu nếu cho thuê nhà nhưng không kê khai
Trước thực tế đó, Cục Thuế đã có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề nghị tăng cường phối hợp, chỉ đạo công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân cho thuê nhà, văn phòng.
Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Thuế TP HCM, cho biết đơn vị đã chỉ đạo các chi cục phối hợp với UBND phường, xã, ban quản lý chung cư, thậm chí công an khu vực để rà soát tình hình cho thuê nhà trên địa bàn. Thông tin từ khai báo tạm trú của người thuê cũng được sử dụng để xác minh doanh thu thực tế. "Khi phát hiện trường hợp né thuế, chúng tôi phối hợp chính quyền địa phương xác định đúng doanh thu, tiến hành xử phạt và truy thu. Ai vi phạm nghiêm trọng sẽ bị chuyển hồ sơ cho công an" - ông Dũng nói.
Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, người kê khai thiếu dẫn đến nộp thiếu thuế sẽ bị phạt 20% số tiền thiếu. Trường hợp không kê khai, mức phạt từ 2 - 25 triệu đồng, tùy thời gian và mức độ vi phạm. Nếu số tiền trốn thuế lớn và hành vi có dấu hiệu hình sự, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm.
Một cán bộ thuế chia sẻ số tiền thuế thu từ hoạt động cho thuê nhà không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn góp phần bảo đảm công bằng xã hội. "Người làm công ăn lương bị khấu trừ thuế ngay khi nhận lương, còn người cho thuê nhà thu nhập hàng trăm triệu đồng mà không kê khai thì rõ ràng là bất công" - vị này nói.
Thực tế, nhiều chủ nhà "quên" kê khai vì tâm lý nghĩ rằng cơ quan thuế không để ý hoặc vì… chưa từng bị kiểm tra. Nhưng với động thái siết quản lý hiện nay, câu chuyện "vô tư" cho thuê mà không đóng thuế có thể sớm chấm dứt.
Cơ quan thuế khuyến cáo người cho thuê nhà cần tìm hiểu kỹ quy định, chủ động kê khai đúng, đủ, đúng hạn. Bởi, nếu để đến lúc bị phát hiện, số tiền phải nộp sẽ không chỉ là thuế mà còn cả tiền phạt, tiền chậm nộp, có khi cao hơn nhiều so với nghĩa vụ ban đầu.
