Cái chết gây ám ảnh của bé gái 5 tuổi

Kết quả không thuyết phục

Tối 6/9 (giờ địa phương), Liên hoan phim quốc tế Venice lần thứ 82 chính thức khép lại với tất cả giải thưởng tìm được chủ nhân mới. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm tranh cãi nổ ra.

Nguyên nhân là giải thưởng cao nhất - Sư tử Vàng lại được trao cho Father Mother Sister Brother của Jim Jarmusch. Đây là bộ phim dí dỏm và kỳ lạ, nhưng theo giới truyền thông, chưa xứng đáng cho giải thưởng trên.

Điểm đầu tiên để đánh giá là phim chỉ nhận được tràng pháo tay dài 6 phút khi công chiếu tại LHP Venice 2025. Trong khi đó, The Smashing Machine - phim giúp Benny Safdie giành giải Đạo diễn xuất sắc nhất - có đến 15 phút đứng vỗ tay. No Other Choice của đạo diễn Park Chan Wook nhận được tràng pháo tay dài 8 phút, giành Giải đặc biệt của ban giám khảo (Special Jury Prize). La Grazia của Paolo Sorrentino cũng có 6 phút, mang về cho Toni Servillo giải Nam diễn viên xuất sắc nhất nhờ vai vị tổng thống Italy hư cấu đầy tao nhã.

Gây chấn động nhất trong số đó là The Voice of Hind Rajab của nữ đạo diễn Pháp gốc Tunisia Kaouther Ben Hania với 23 phút đứng vỗ tay - con số kỷ lục được ghi nhận tại tất cả mùa LHP Venice từ trước đến nay. Nhiều người trong khán phòng bật khóc và dự đoán giải Sư tử vàng gần như chắc chắn không tầm tay, từ đó tạo ra bước ngoặt cho dư luận chính trị quốc tế.

Tuy nhiên, thực tế không lý tưởng như vậy. The Voice of Hind Rajab chỉ nhận giải nhì là Giải thưởng của ban giám khảo (Grand Jury Prize). Kết quả này dẫn tới làn sóng phẫn nộ từ dư luận. Họ tin rằng quyết định của ban giám khảo LHP Venice là sự né tránh đối với thời cuộc và “mang màu sắc thân Mỹ”.

Cuộc họp báo sau lễ trao giải diễn ra sôi nổi hơn thường thấy. Hàng loạt phóng viên chất vất Alexander Payne, chủ tịch hội đồng giám khảo của LHP Venice 2025, về quyết định gây tranh cãi trên.

Câu trả lời được đưa ra khá mông lung: "Nếu một bộ phim được trao giải thay vì phim còn lại, đó chỉ là vì 0,000001% lý do phải đưa ra quyết định nào đó”.

Khi bị hỏi về thông tin nam diễn viên Fernando Torres, thành viên trong ban giám khảo, đe dọa bỏ ghế nếu không chọn Hind Rajab , ông Payne cũng đáp lại một cách lúng túng rằng không nên tin tất cả những gì đọc được trên mạng.

Điều thú vị là ban giám khảo năm nay có sự góp mặt của đạo diễn Mohammad Rasoulof. Năm 2024, ông mang đến Liên hoan phim Cannes bộ phim The Seed of the Sacred Fig , với nội dung thách thức chế độ Iran. Phim cũng gây tiếng vang như Hind Rajab và được kỳ vọng thắng giải lớn. Tuy nhiên, cuối cùng phim đành phải bằng lòng với giải thưởng đặc biệt của ban giám khảo. cây viết Peter Bradshaw của The Guardian đặt câu hỏi liệu ông Rasoulof có suy nghĩ gì khi định đoạt số phận cho Hind Rajab .

Theo nhà phê bình phim người Anh, nếu chọn giữa Father Mother Sister Brother và The Voice of Hind Rajab , cá nhân ông thiên về tác phẩm sau hơn. Tuy nhiên, nếu xét tất cả phim được đề cử, ông đánh giá cao Below the Clouds - tác phẩm suy ngẫm về biến đổi khí hậu của Francesco Rosi, No Other Choice hoặc A House of Dynamite - bộ phim phản hạt nhân đầy sức công phá của Kathryn Bigelow.

Về phần The Voice of Hind Rajab , ông nhận định phim xuất sắc và cấp thiết, nhưng cách tiếp cận giả tài liệu có phần phức tạp.

"Mọi người tôi từng gặp đều đồng ý rằng giải thưởng, ruy băng, cúp hay huy chương cho phim ảnh, sau cùng đều là nhất thời. Chúng ta không cần quá tức giận khi ban giám khảo làm điều gì gây khó chịu. Nếu The Voice of Hind Rajab vẫn còn được xem và bàn luận khi Father Mother Sister Brother dần phai nhạt, tác phẩm ấy sẽ chiến thắng giải thưởng quan trọng hơn nhiều", ông Bradshaw nói.

Gần 1 giờ 30 phút ám ảnh

The Voice of Hind Rajab dựa trên câu chuyện có thật, kể về bi kịch khủng khiếp của bé gái người Palestine 5 tuổi Hind Rajab.

Rajab gặp nạn khi chiếc xe của gia đình bị trúng pháo kích của quân đội Israel (IDF) ở Dải Gaza vào ngày 29/1/2024. Sau cuộc cuộc tấn công đầu tiên, Rajab sống sót, trong khi khoảng 7 thành viên khác trong gia đình đều thiệt mạng, nhưng tình hình nguy kịch. Những giờ cuối cùng trên cõi đời của cô bé được dùng để nói chuyện với nhân viên trực tổng đài của Hội Trăng lưỡi liềm đỏ Palestine (PRCS).

Rajab đã gọi điện cho người anh họ ở Đức và thông qua người này kết nối với PRCS. Nhân viên tổng đài Omar (Motaz Malhees) là người nhận cuộc gọi đó. Tiếng khóc thương tâm và chân thực của em xé toạc bầu không khí phim: “Gia đình cháu, tất cả họ đều chết rồi!”, “Trời sắp tối rồi, cháu sợ lắm!”... Sự tuyệt vọng đó khiến Omar rơi vào khủng hoảng, phải cần đến sự trấn an của giám sát viên Rana (Saja Kilani).

Omar phát hiện ra vị trí của cô bé ở trạm xăng chỉ cách xe cứu thương gần nhất tám phút lái xe. Tuy nhiên, quy định vận hành cản trở việc ra lệnh cho xe cứu thương đến hiện người ngay lập tức. Điều này khiến Omar nổi nóng. Điều phối viên Mahdi (Amer Hlehel) giải thích vấn đề không đơn giản là gọi điện cho tài xế xe cứu thương và bảo họ xuất phát, thay vào đó trước tiên phải xác định một tuyến đường an toàn và cần đến sự phối hợp tốn thời gian với Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế và Cơ quan Điều phối hoạt động Chính phủ tại các vùng lãnh thổ - đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng Israel. Việc bất chấp tất cả lao vào vùng chiến sự chỉ khiến xe bị trúng bom và những người trong xe thiệt mạng.

Sự chậm trễ này khiến Hind Rajab tước mất cơ hội sống. Khoảnh khắc đau lòng nhất là hình ảnh bản đồ số của PRCS cho thấy chiếc xe cứu thương nhích từng chút một qua những con phố bị đánh bom.

Trong suốt thời lượng 1 giờ 30 phút của phim, Rajab vẫn cầm máy, giọng yếu dần, với lời cầu xin tuyệt vọng. Cuối cùng, cô bé ngừng trả lời, để lại khoảng lặng rợn người.

Điểm đặc biệt của bộ phim là Ben Hania sử dụng chính đoạn ghi âm thật về giọng nói đau đớn của Rajab, đồng thời hư cấu tái hiện kịch bản trong văn phòng tổng đài PRCS. Nhóm nhân viên cấp cứu do diễn viên thủ vai đã nói chuyện, gào thét và bộc lộ cảm xúc để phản ứng lại giọng nói thực sự của Rajab.

"Lần đầu tiên tôi nghe thấy giọng nói của Hind Rajab, có điều gì đó vượt xa lời nói của cô bé. Đó chính là tiếng Gaza đang kêu cứu và không ai có thể liên lạc được với cô ấy", nữ đạo diễn chia sẻ.

Bà nhấn mạnh những lời đồn đại rằng người chết ở Gaza là thiệt hại ngoài dự kiến cho thấy sự vô nhân đạo. Do đó, điện ảnh, nghệ thuật và mọi hình thức biểu đạt đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc mang lại tiếng nói cho những nạn nhân chiến tranh.

Sau khi công chiếu tại LHP Venice ngày 3/9, The Voice of Hind Rajab nhận được 23 phút đứng vỗ tay, tương đương khoảng một phần tư thời lượng phim. Nhiều nhà báo và khán giả được cho là bật khóc trong khán phòng.

Theo Rotten Tomatoes , phim đạt 100% điểm "cà chua tươi" từ các nhà phê bình (dựa trên 16 đánh giá tính đến hết ngày 7/9).

Kevin Maher của The Times (Anh) nhận xét The Voice of Hind Rajab là bộ phim có tính chính trị và quyết liệt nhất tại Liên hoan phim Venice.

Radhika Seth của tạp chí Vogue cho rằng đây không chỉ là bộ phim khiến người xem phải suy ngẫm, mà còn sống cùng nó. Điều đó tạo ra thành tựu điện ảnh đáng kinh ngạc.

Sheri Linden đến từ The Hollywood Reporter bình luận: "Thật khó để biết phải nói gì nữa, nhưng tôi hy vọng nhiều người sẽ xem bộ phim này".

Bên cạnh đó, phim cũng gây ra một số ý kiến trái chiều. Có người đặt câu hỏi liệu việc trình bày đoạn ghi âm chân thực và đau đớn trong kịch bản kịch tính kiểu Hollywood có thỏa đáng không. Một số nghi ngờ nhà làm phim lợi dụng bi kịch của cô bé Hind Rajab để dẫn dắt cảm xúc người xem.

Số khác tỏ ra khó hiểu vì sao không làm một bộ phim tài liệu thuần túy - phỏng vấn những người ứng cứu và nhân viên trực tổng đài đường dây nóng, từ đó làm rõ hơn sự việc từ góc nhìn của họ: tại sao họ bị cản trở trong việc giúp Rajab và những gì vẫn tiếp tục ngăn họ làm công việc của mình đến thời điểm hiện tại.

Sau LHP Venice, The Voice of Hind Rajab tiếp tục tham gia loạt sự kiện điện ảnh khác như Liên hoan phim quốc tế Toronto 2025 (7/9), Liên hoan phim quốc tế Busan (Hàn Quốc, ngày 18/9), Liên hoan phim Zurich (Thụy Sĩ, 29/9)... và xa hơn là Oscar 2026.