Diễn ra tại Hà Nội từ ngày 6-10/10, Đại hội FIATA World Congress 2025 là nơi quy tụ các chuyên gia đầu ngành, nhà lãnh đạo đến từ các doanh nghiệp hàng đầu, cùng các nhân tố then chốt trong lĩnh vực logistics, vận tải và giao nhận hàng hóa.
Sự kiện do Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) đăng cai, phối hợp cùng FIATA và các đối tác quốc tế tổ chức. Đây là năm đầu tiên Việt Nam đăng cai sự kiện này, với mục tiêu thúc đẩy chuyển đổi xanh, nâng cao khả năng thích ứng của chuỗi cung ứng và khẳng định vai trò của logistics trong phát triển bền vững.
Trong khuôn khổ Đại hội, chiều 9/10, các đại biểu đã có nhiều thảo luận về vấn đề hành lang kinh tế và hành lang vận tải thế hệ mới, hướng tới đẩy mạnh kết nối khu vực cho hội nhập toàn cầu.
Hành lang vận tải không chỉ là đường đi, mà còn là mạng lưới kết nối kinh tế
Ông Turgut Erkeskin - Chủ tịch FIATA đã chia sẻ quan điểm về tầm quan trọng của hành lang vận tải thế hệ mới. Ông cho rằng, nếu trước đây hành lang vận tải đơn thuần là kết nối hai điểm, thì ngày nay, hành lang không chỉ là đường đi mà còn là mạng lưới kết nối kinh tế, tạo nên sự bền vững và khả năng chống chịu trước các cú sốc toàn cầu.
Chủ tịch FIATA chỉ ra, phát triển kinh tế và thúc đẩy logistics là mối quan hệ hai chiều, khi ngành logistics đã có được một vị trí then chốt trong tiến trình phát triển kinh tế. “Nếu chúng ta không có những hành lang mới, các tuyến vận tải mới, thì các nền kinh tế sẽ không thể vận hành được”, ông nói.
Các đại biểu tại phiên thảo luận
Ông Turgut nhấn mạnh, nhiều hành lang truyền thống hiện không còn hoạt động hiệu quả, từ đó thúc đẩy nhu cầu tìm kiếm các lựa chọn thay thế. Tuy nhiên, các tuyến thay thế vẫn còn nhiều điểm nghẽn, khi mỗi quốc gia lại có những quy định, thủ tục và hệ thống khác nhau, gây ra sự thiếu liền mạch.
Vì vậy, các hành lang thế hệ mới không chỉ yêu cầu về tính đa phương thức mà còn cần khả năng tương tác. Trong đó, khả năng tương tác có thể đạt được nhờ thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, giúp dữ liệu và hàng hóa được luân chuyển liền mạch.
Bên cạnh đó, Chủ tịch FIATA cho hay, các hành lang hay mạng lưới vận tải không cạnh tranh với nhau, mà là mối quan hệ hợp tác. Để chuỗi cung ứng toàn cầu hoạt động hiệu quả, chúng ta cần mọi hành lang đều sẵn sàng phát huy tiềm năng vào bất cứ thời điểm nào.
“Không có hành lang vận tải nào đủ khả năng vận chuyển tất cả hàng hóa trên thế giới. Vì vậy, chúng ta sẽ cần tất cả những hành lang này ở nhiều hình thức khác nhau”, ông Turgut Erkeskin nói.
Cần phát triển hành lang vận tải thế hệ mới như thế nào?
Từ góc độ công nghệ, bà Zhanar Bagasharova - Giám đốc Phát triển Kinh doanh của DTC cho biết, mỗi quốc gia có những hệ thống khác nhau. Vì vậy, điểm mấu chốt để phát triển hành lang số hiệu quả là tối ưu hóa và tăng khả năng tương tác giữa các hệ thống của các quốc gia, khi chúng có nền tảng, kiến trúc dữ liệu và tư duy công nghệ khác nhau.
Đồng thời, đại diện DTC nhấn mạnh vai trò quan trọng của AI và chuyển đổi số trong việc xây dựng hành lang thế hệ mới. Theo bà, việc tích hợp trí tuệ nhân tạo dự đoán (predictive AI) vào các nền tảng kỹ thuật số sẽ giúp các hành lang vận tải trở nên linh hoạt và bền bỉ hơn trước những biến động toàn cầu.
Một ví dụ điển hình được đưa ra là EPFL – một loại chứng từ vận tải điện tử được bảo mật bằng công nghệ blockchain. Việc số hóa các loại chứng từ như vậy không chỉ giúp chuyển giao dữ liệu nhanh chóng, minh bạch, mà còn mở ra cơ hội cho các giải pháp tài chính thương mại giữa các quốc gia, thông qua việc tạo lập niềm tin số và giảm phụ thuộc vào quy trình giấy tờ truyền thống.
Bà khẳng định, hành lang thế hệ mới không thể chỉ dựa vào hạ tầng vật lý, mà cần hình thành một hệ sinh thái vận hành dựa trên dữ liệu – nơi các bên như doanh nghiệp logistics, thương mại, tài chính, hải quan, cảng biển đều được kết nối.
Hành lang vận tải thế hệ mới không thể chỉ dựa vào hạ tầng vật lý, mà cần hình thành một hệ sinh thái vận hành dựa trên dữ liệu
Cũng tại phiên thảo luận, ông Nguyễn Bá Hùng - Chuyên gia kinh tế trưởng ADB đã có những chia sẻ về các cơ chế tài chính và chính sách kinh tế nhằm đảm bảo hành lang vận tải thế hệ mới có thể phát triển bền vững và toàn diện,
Ông Hùng nhấn mạnh, cơ sở hạ tầng giao thông là điều kiện tiên quyết. Do đó, từ góc độ chính sách, các quốc gia cần có định hướng đầu tư rõ ràng, trong đó, có thể kết giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân, cũng như các hình thức đối tác công - tư (PPP). Đây là yếu tố rất quan trọng đối với phát triển hạ tầng.
“Tuy nhiên, chúng ta cần đi xa hơn thế”, ông Hùng nhấn mạnh, các chính sách kinh tế cần khuyến khích phát triển thị trường, bao gồm yếu tố thương mại như các chế độ thương mại ưu đãi, khu thương mại tự do… để thúc đẩy thương mại.
Nhưng ngoài thương mại ra, cũng cần có các chính sách kinh tế để khuyến khích đầu tư tư nhân, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) nhằm tăng tỷ trọng đầu tư tư nhân trong nền kinh tế.
Về cơ chế tài chính, chuyên gia ADB cho hay, xu hướng tài chính chuỗi cung ứng (supply chain finance) – nơi các doanh nghiệp lớn có thể hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ cùng chuỗi, từ đó, giúp các doanh nghiệp nhỏ dễ dàng tiếp cận nguồn vốn hơn đang ngày càng được chú ý.
“Khi trở thành một phần của chuỗi cung ứng và được các doanh nghiệp lớn trong chuỗi hỗ trợ, các doanh nghiệp nhỏ sẽ có cơ hội tiếp cận nguồn tài chính phục vụ nhu cầu phát triển của mình”, ông Hùng nhấn mạnh.
