Nếu không được phát hiện và điều trị đúng thời điểm, ẩn tinh hoàn không chỉ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, mà còn có thể dẫn đến ung thư và gây tổn thương tâm lý kéo dài. Bác sĩ Trần Quốc Khánh, Khoa Phẫu thuật Tiết niệu – Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tinh hoàn vốn hình thành trong ổ bụng và sẽ di chuyển xuống bìu vào 3 tháng cuối thai kì. Tuy nhiên, vì một lí do nào đó trong quá trình phát triển thai nhi, tinh hoàn có thể “kẹt” lại ở đoạn đường đi như ống bẹn, ổ bụng hoặc gần lỗ bẹn, dẫn đến tình trạng gọi là ẩn tinh hoàn.
Bệnh được chia thành hai dạng:
Ẩn tinh hoàn cố định: Tinh hoàn không xuống bìu sau 6 tháng tuổi – cần can thiệp y tế sớm.
Ẩn tinh hoàn di động: Tinh hoàn có thể xuống bìu tạm thời nhưng dễ “tụt ngược” lên trên.
Dấu hiệu nhận biết cha mẹ không nên bỏ qua
Việc phát hiện sớm phụ thuộc rất lớn vào sự quan sát của cha mẹ. Bác sĩ Khánh khuyến cáo: “Ngay từ lúc thay tã, tắm rửa, nếu thấy bìu chỉ có một bên tinh hoàn, da bìu kém phát triển hoặc không sờ thấy tinh hoàn ở cả hai bên, cha mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra”.
 |
Một ca phẫu thuật chữa ẩn tinh hoàn |
Ngoài ra, với trẻ lớn hơn, đau vùng bẹn, đau bụng không rõ nguyên nhân hoặc sờ thấy khối nhỏ bất thường ở bẹn cũng là những dấu hiệu cảnh báo sớm. “Đừng hi vọng rằng tinh hoàn sẽ tự xuống khi trẻ lớn lên. Sau 6 tháng tuổi, nếu chưa cải thiện, hãy chủ động đưa trẻ đến khám tại chuyên khoa Tiết niệu - Nhi hoặc Nam học”, bác sĩ Khánh nhấn mạnh.
Những nguy cơ nghiêm trọng nếu điều trị muộn
Nhiều bậc cha mẹ cho rằng đây chỉ là một bất thường nhỏ. Nhưng thực tế, việc điều trị trễ có thể gây ra 5 hệ lụy nghiêm trọng:
Vô sinh: Tinh hoàn cần môi trường mát hơn cơ thể để sản xuất tinh trùng. Khi nằm ở vị trí cao, nơi nhiệt độ cao hơn 2-3°C, quá trình sinh tinh bị ức chế, dẫn đến teo mô tinh hoàn.
Ung thư tinh hoàn: Nguy cơ ung thư tế bào mầm cao gấp 5-10 lần người bình thường. Sự đột biến dễ xảy ra do tinh hoàn nằm sai vị trí.
Xoắn tinh hoàn: Một cấp cứu khẩn cấp. Nếu không được phẫu thuật trong vòng 6-8 giờ, tinh hoàn có thể hoại tử và phải cắt bỏ.
Chấn thương tinh hoàn: Do nằm ở vị trí bất thường (ống bẹn), tinh hoàn dễ bị va đập khi trẻ chơi đùa, gây viêm, xuất huyết hoặc mất chức năng.
Tổn thương tâm lí: Trẻ trai ở tuổi dậy thì có thể mặc cảm, tự ti, ngại giao tiếp nếu thấy cơ thể khác biệt so với bạn bè.
Can thiệp sớm – Chìa khóa bảo vệ tương lai sinh sản
Theo khuyến cáo của BS. Khánh, giai đoạn từ 6 đến 18 tháng tuổi là “thời điểm vàng” để điều trị. Trước 6 tháng, khoảng 30% trường hợp có thể tự khỏi nhờ sự phát triển tự nhiên. Sau mốc này, phẫu thuật hạ tinh hoàn (Orchiopexy) là giải pháp tối ưu.
Phẫu thuật được thực hiện bằng một đường rạch nhỏ ở bẹn hoặc ổ bụng, đưa tinh hoàn xuống bìu và cố định lại. Tỉ lệ thành công trên 95% nếu mổ trước 1 tuổi, trẻ hồi phục nhanh, ít để lại sẹo.
Ngoài ra, điều trị nội tiết bằng hormone hCG cũng từng được sử dụng, nhưng hiện nay ít áp dụng vì hiệu quả không cao và tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ như dậy thì sớm hoặc tăng kích thước dương vật bất thường.
TS.Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Phẫu thuật Tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh: “Hãy kiểm tra bìu của con ngay từ những ngày đầu đời. Một ca phẫu thuật nhỏ trước 1 tuổi có thể thay đổi cả tương lai sinh sản và tâm lí của trẻ”. Ông cũng lưu ý: “Cha mẹ nên tìm đến các cơ sở y tế có chuyên khoa Tiết niệu - Nhi để được khám và điều trị đúng cách. Đừng để sự chủ quan hoặc thiếu hiểu biết khiến trẻ thiệt thòi suốt đời”.
Ẩn tinh hoàn tuy không gây nguy hiểm ngay lập tức, nhưng hậu quả về lâu dài là không thể xem nhẹ. Một hành động kịp thời của cha mẹ – kiểm tra, theo dõi và đưa con đi khám sớm – có thể bảo vệ trọn vẹn sức khỏe sinh sản và tâm lý cho con trai mình sau này: Kiểm tra bìu trẻ khi thay tã; Đưa trẻ đi khám chuyên khoa nếu thấy bất thường; Điều trị trước 1 tuổi để đạt hiệu quả tối ưu.
 |
Bé 21 tháng tuổi nuốt kẹp tóc vào bụng, lời cảnh báo với các phụ huynh
11/06/2025
