Nước mắm truyền thống “tìm đường” ra thế giới

Những giọt mắm mang hồn biển

Theo chân chị Nguyễn Thị Thu Hằng, quản lý cơ sở nước mắm Thuận Hưng, đến xưởng sản xuất của cơ sở nằm trong cụm công nghiệp sản xuất nước mắm Phú Hài (Tp.Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận), chúng tôi dễ dàng cảm nhận được sự tâm huyết của người dân trong từng giọt mắm. 

Ông Nguyễn Thanh Phụng, Giám đốc Công ty TNHH Nước mắm Thuận Hưng, khởi nghiệp với niềm đam mê nghề làm mắm. Ông đã dành nhiều thời gian nghiên cứu, phát triển công thức riêng dựa trên phương pháp ủ chượp truyền thống của địa phương, theo tỉ lệ 3 cá: 1 muối.

Nước mắm OCOP tại Tp.Phan Thiết thơm ngon, đậm đà rất riêng biệt.

Khởi đầu từ một cơ sở nhỏ chỉ chuyên bán mắm thô và gia công cho các công ty lớn, đến nay Thuận Hưng đã khẳng định được thương hiệu riêng trên thị trường, với sản lượng khoảng 2 triệu lít/năm, bao gồm cả mắm thô và sản phẩm đóng chai.

"Để đạt chứng nhận OCOP 4 sao, chúng tôi đã phải đáp ứng rất nhiều tiêu chí khắt khe. Quá trình này cũng giúp công ty từng bước thay đổi tập quán sản xuất, tăng cường ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng về mẫu mã, giá cả và chất lượng.

Hiện công ty đang thương thảo với đối tác tại Mỹ để đưa sản phẩm vào thị trường khó tính này trong thời gian tới, đồng thời tiếp tục hoàn thiện sản phẩm để hướng tới mục tiêu đạt chuẩn OCOP 5 sao", chị Nguyễn Thị Thu Hằng chia sẻ.

Lều nước mắm ở Tp.Phan Thiết.

Nghề sản xuất nước mắm truyền thống tại Tp.Phan Thiết đã tồn tại hàng trăm năm. Nước mắm nơi đây được chế biến nguyên chất từ muối hạt và cá cơm đánh bắt tại vùng biển địa phương. Nhiều sản phẩm nước mắm Phan Thiết đã đạt chứng nhận OCOP, nổi bật với mùi thơm tự nhiên và hương vị đậm đà, trở thành gia vị không thể thiếu trong bữa cơm của nhiều gia đình Việt.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, việc đưa làng nghề nước mắm lên các nền tảng như thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc và phát triển du lịch trải nghiệm đang mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức.

Ông Lê Văn Chơn, Phó Chủ tịch UBND Tp.Phan Thiết, nhận định: "Thương mại điện tử giúp các cơ sở sản xuất nước mắm tiếp cận được nhiều khách hàng hơn, không chỉ trong nước mà còn trên thị trường quốc tế.

Ông Lê Văn Chơn, Phó Chủ tịch UBND Tp.Phan Thiết trao giấy chứng nhận cho các chủ thể có sản phẩm OCOP xếp hạng 3 sao trên địa bàn thành phố.

Việc truy xuất nguồn gốc giúp người tiêu dùng yên tâm về chất lượng và nguồn gốc sản phẩm, qua đó tăng cường niềm tin vào thương hiệu nước mắm Phan Thiết. Bên cạnh đó, phát triển du lịch trải nghiệm làng nghề còn giúp du khách hiểu rõ hơn về quy trình sản xuất và văn hóa truyền thống, tạo thêm động lực cho làng nghề tiếp tục phát triển bền vững".

Nâng chuẩn quốc tế, xây chuỗi giá trị

Tại cơ sở sản xuất nước mắm Cá Đen (Tp.Phan Thiết), quy trình sản xuất được vận hành rất chuyên nghiệp, với việc ứng dụng máy móc tự động trong khâu đóng chai.

Ông Huỳnh Văn Dung, Giám đốc Công ty TNHH Cá Đen, chia sẻ: "Duy trì chất lượng đồng đều cho từng lô hàng là một thách thức lớn, nhất là khi sản xuất ở quy mô lớn. Đối với nước mắm truyền thống, chất lượng và sản lượng cá đánh bắt đạt chuẩn hàng năm là yếu tố không thể kiểm soát tuyệt đối, do phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên".

Cơ sở nước mắm Cá Đen ở Tp.Phan Thiết.

Bên cạnh đó, nước mắm truyền thống không sử dụng chất bảo quản, nên việc đảm bảo thời hạn bảo quản đủ dài để phục vụ cho quá trình vận chuyển, phân phối và tiêu thụ tại thị trường quốc tế cũng gặp không ít khó khăn.

Ông Dung cho biết thêm: "Màu sắc nước mắm truyền thống có xu hướng đậm dần theo thời gian hoặc xuất hiện kết tinh muối dưới đáy chai. Đây là hiện tượng tự nhiên, nhưng lại là điều mà các sản phẩm nước mắm công nghiệp không gặp phải, do có sử dụng phụ gia hỗ trợ".

Để đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm cho nước mắm, các thị trường xuất khẩu như Hoa Kỳ và EU thường yêu cầu rất khắt khe. Việc đạt được các tiêu chuẩn này đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục cải tiến quy trình sản xuất và nâng cao kiểm soát chất lượng.

Tuy nhiên, việc tiếp cận thị trường quốc tế hiện nay vẫn vấp phải nhiều rào cản thuế quan và phi thuế quan. Các thuế nhập khẩu, hạn ngạch và quy định nhập khẩu phức tạp đều làm tăng chi phí và hạn chế khả năng cạnh tranh, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nước mắm truyền thống có quy mô nhỏ.

Bên cạnh đó, thị trường nước mắm quốc tế vốn đã cạnh tranh rất gay gắt, với sự hiện diện của nhiều thương hiệu nổi tiếng và các sản phẩm thay thế. Đặc biệt, nước mắm công nghiệp với giá thành rẻ hơn lại càng tạo thêm thách thức cho nước mắm truyền thống khi muốn mở rộng thị phần toàn cầu.

Phó Chủ tịch UBND Tp.Phan Thiết - ông Lê Văn Chơn cho biết: "Nhằm nâng tầm thương hiệu Nước mắm Phan Thiết trở thành sản phẩm quốc gia, UBND tỉnh Bình Thuận đã chỉ đạo các sở, ngành cùng Tp.Phan Thiết xây dựng chuỗi cung ứng nước mắm an toàn đầu tiên, nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn cho sản phẩm".

Song song đó, Tp.Phan Thiết sẽ phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Sở Tài nguyên & Môi trường để hỗ trợ kỹ thuật, giúp các cơ sở sản xuất đạt chuẩn an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường. Đồng thời, Thành phố cũng đang xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm nước mắm.

Làm nước mắm truyền thống ở Tp.Phan Thiết.

Ngoài ra, Tp.Phan Thiết kết hợp cùng Sở Công Thương và Trung tâm Khuyến công & Xúc tiến thương mại Bình Thuận để hỗ trợ các cơ sở, doanh nghiệp thông qua các đề án khuyến công, như: Hỗ trợ ứng dụng máy móc thiết bị tiên tiến trong chế biến thực phẩm. Mức hỗ trợ 300 triệu đồng/đề án từ khuyến công quốc gia và 150 triệu đồng/đề án từ khuyến công địa phương.

Chuyện ít biết về thương hiệu nước mắm Phú Quốc “danh bất hư truyền”ĐỌC NGAY

Những chính sách này kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao giá trị, gia tăng sức cạnh tranh cho nước mắm Phan Thiết trên thị trường quốc tế.

Nói về tiềm năng xuất khẩu của nước mắm Phan Thiết trong thời gian tới, Phó Chủ tịch UBND Tp.Phan Thiết – ông Lê Văn Chơn khẳng định, Thành phố hiện đang hướng đến các thị trường tiềm năng như Đông Nam Á, châu Âu (thị trường lớn và nhiều cơ hội) và các thị trường có đông kiều bào Việt sinh sống để xuất khẩu nước mắm.

Đồng thời, Thành phố hỗ trợ các cơ sở sản xuất bằng cách nâng cấp nhà xưởng, trang thiết bị, xây dựng quy trình đóng chai hiện đại và hỗ trợ các hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Hy vọng, với những cơ hội và chính sách rộng mở trong thời gian tới đây, nước mắm Phan Thiết sẽ tiếp tục chinh phục thị trường trong nước và quốc tế, khẳng định thương hiệu bằng chất lượng và niềm tin sản phẩm.