Liên quan đến việc mua hàng hóa có hóa đơn, chứng từ, chị Lê Minh Xuân (quận Phú Nhuận, TP.HCM) cho biết mỗi tháng chị mua yến đóng chai từ một cơ sở kinh doanh khoảng hai lần, mỗi lần thanh toán hơn 1 triệu đồng.
Tuy nhiên, chị Xuân chia sẻ rằng nhân viên bán hàng không cung cấp hóa đơn vì bên mua không yêu cầu, đồng thời yêu cầu chị chuyển khoản vào tài khoản cá nhân của một hoặc hai người khác, thay vì tài khoản chính thức của cơ sở kinh doanh. "Tại sao lại có hiện tượng này? Liệu có phải để né doanh thu, trốn thuế?" – chị Xuân đặt câu hỏi.
Cá nhân nhận thanh toán hộ là giúp cơ sở kinh doanh "chia nhỏ" doanh thu để trốn thuế (Ảnh-Lê Tỉnh)
Theo bà Trần Thị Cẩm Hồng, Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Thuế VIFATAX, sự việc bà Xuân đề cập cho thấy cơ sở kinh doanh có dấu hiệu "né" doanh thu nhằm giảm số thuế phải nộp. Nếu cơ sở này là doanh nghiệp có thể bị xem là hành vi trốn thuế giá trị gia tăng (GTGT). Trường hợp là hộ kinh doanh, hành vi này còn có thể liên quan đến việc trốn cả thuế GTGT và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
"Người nhận thanh toán thay cho cơ sở kinh doanh cũng có thể đối mặt với rủi ro về thuế. Dù không trực tiếp bán hàng, nếu cá nhân đó có tổng thu nhập cao và các giao dịch diễn ra lặp đi lặp lại, họ sẽ lọt vào tầm ngắm của cơ quan thuế.
Cơ quan thuế có thể phối hợp với ngân hàng để tra soát các giao dịch bất thường, yêu cầu cá nhân nhận tiền giải trình về nghĩa vụ thuế TNCN. Từ đó, cơ quan thuế có thể truy ngược lại doanh thu thật sự của cơ sở kinh doanh để tiến hành truy thu" – bà Hồng cảnh báo.
Bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, nhận định việc nhờ người khác nhận thanh toán hộ là một cách để cơ sở kinh doanh "chia nhỏ" doanh thu, qua đó trốn thuế.
Hành vi này không chỉ khiến cơ sở kinh doanh trốn tránh nghĩa vụ thuế mà còn đẩy rủi ro pháp lý sang cho người nhận tiền hộ. Khi bị phát hiện, người nhận có thể bị truy thu thuế TNCN và vướng vào các rắc rối pháp lý nếu cơ sở kinh doanh bị xử lý về hành vi trốn thuế.
Về phía cơ quan quản lý, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, cho biết cơ quan thuế đã phối hợp chia sẻ dữ liệu với Bộ Công an, Bộ Công Thương, Ngân hàng Nhà nước… để phát hiện và xử lý các giao dịch đáng ngờ.
Ông Sơn khuyến cáo các cơ sở kinh doanh không nên nhờ người khác đứng tên nhận tiền thay, vì cơ quan thuế hiện đã có đủ công cụ để truy vết dòng tiền. Việc này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn tạo ra rủi ro lớn về thuế cho cả người nhận lẫn người chuyển tiền.