Trả lời Báo Điện tử VTC News, chuyên gia Lê Văn Thịnh, nguyên Trưởng phòng Quản lý chất lượng công trình xây dựng 1, Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, chất lượng nhà ở tại Việt Nam hiện nay có mức độ chống chịu động đất rất khác nhau, tùy thuộc vào loại công trình, khu vực địa lý và tiêu chuẩn xây dựng.
Trong đó, với nhà ở truyền thống và nhà tự xây bao gồm nhà cấp 4, nhà tạm, nhà tự xây không có kỹ sư thiết kế thì vẫn có nguy cơ bị sập khi xảy ra động đất mạnh. Nguyên nhân là những công trình này thường không tuân thủ các tiêu chuẩn chịu lực, sử dụng vật liệu kém chất lượng và thiếu biện pháp gia cố.
Nhà bê tông cốt thép xây theo kinh nghiệm, có thể chịu được động đất nhẹ nhưng vẫn dễ bị hư hỏng nặng hoặc đổ sập nếu động đất có cường độ lớn (hơn 6 độ Richter).
Nhà thấp tầng tại Việt Nam có thể an toàn hơn nhà cao tầng trong động đất, nhưng điều này còn phụ thuộc vào chất lượng xây dựng, vị trí địa lý và cách thiết kế. (Ảnh minh họa)
Theo ông Thịnh, với vị trí địa lý của Việt Nam, các trận động đất thường có cường độ từ nhỏ đến trung bình, chủ yếu xảy ra ở khu vực Tây Bắc, Bắc Trung Bộ và ngoài khơi Biển Đông.
Tuy nhiên, nếu xảy ra một trận động đất mạnh thì mức độ an toàn của nhà thấp tầng sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có thể kể đến kết cấu và chất lượng xây dựng.
Cụ thể, nhà xây dựng đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, có móng vững chắc, kết cấu khung bê tông cốt thép đạt chuẩn thì khả năng chịu lực sẽ tốt hơn. Ngược lại, nhà xây dựng không đúng kỹ thuật, vật liệu kém chất lượng, móng yếu có thể bị sập ngay cả khi động đất không quá lớn.
Yếu tố thứ 2 là về vị trí địa lý, nếu nhà nằm trên nền đất yếu, gần sông hồ hoặc khu vực dễ sạt lở, thì nguy cơ sụp đổ khi động đất sẽ cao hơn. Khu vực gần đứt gãy địa chất như Tây Bắc hoặc ven biển miền Trung cũng có nguy cơ chịu ảnh hưởng mạnh hơn khi động đất xảy ra.
Cuối cùng là về yếu tố thiết kế, nhà thấp tầng (1-2 tầng) nếu xây dựng theo đúng kỹ thuật thường có khả năng chịu động đất tốt hơn nhà cao tầng. Nhà có tường gạch chịu lực (không có khung bê tông) dễ bị nứt hoặc sập khi rung lắc mạnh.
"Nhà thấp tầng tại Việt Nam có thể an toàn hơn nhà cao tầng trong động đất, nhưng điều này còn phụ thuộc vào chất lượng xây dựng, vị trí địa lý và cách thiết kế. Nếu sống ở khu vực có nguy cơ động đất, bạn nên kiểm tra độ chắc chắn của nhà và có kế hoạch ứng phó phù hợp" , chuyên gia Lê Văn Thịnh kết luận.
Ông Thịnh cũng khuyến cáo cách ứng phó khi động đất xảy ra. Đó là nếu đang trong nhà, nên tìm nơi trú ẩn an toàn như dưới bàn chắc chắn, góc tường, hoặc khung cửa. Tránh đứng gần cửa kính, kệ sách, đèn chùm, hoặc vật nặng có thể rơi xuống.
Sau khi rung lắc giảm, người dân cần nhanh chóng ra khỏi nhà để tránh dư chấn.
Theo Điều 91 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), các công trình xây dựng phải được thiết kế và thi công đảm bảo khả năng chịu lực, tính ổn định và tính bền vững trong điều kiện động đất. Đặc biệt, đối với những khu vực có nguy cơ động đất cao, công trình phải đáp ứng các tiêu chuẩn thiết kế chống động đất theo quy định của pháp luật.
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong xây dựng (QCVN 02:2022/BXD) cũng quy định chi tiết về các yêu cầu kỹ thuật trong thiết kế và thi công công trình chống động đất. Các tiêu chuẩn này bao gồm việc đánh giá nguy cơ động đất, tính toán tải trọng động đất và thiết kế cấu trúc phù hợp để chống chịu được các tác động của động đất.