Thành phố Hạ Long trước đây là thị xã Hòn Gai, nhỏ bé, đầy bụi bặm. Phía đông Hạ Long giáp Thành phố Cẩm Phả, tây giáp thị xã Quảng Yên, bắc giáp huyện Hoành Bồ, nam là vịnh Hạ Long với bờ biển dài trên 20 km.
Thành phố Hạ Long nằm hai bên Cửa Lục, phía đông Hạ Long là khu vực phát triển công nghiệp và tập trung hầu hết các cơ quan quản lý của tỉnh. Khu vực phía tây thành phố Hạ Long (Bãi Cháy) là khu du lịch hoạt động sôi động. Dân cư sống ở thành phố Hạ Long chủ yếu là dân tộc Việt (Kinh), hầu hết là người từ các vùng khác đến lập cư ở đây.
Một số tài liệu còn lưu lại ở văn phòng Tỉnh ủy cho thấy, thời kỳ này tình trạng khan hiếm lương thực rất căng thẳng, công nhân mỏ ở một số đơn vị phải ăn cháo một bữa, một số hộ gia đình phải bán tài sản cá nhân để đong gạo.
Chia sẻ trên Báo Quảng Ninh, nhà báo Ngô Mai Phong cho biết: "Ngã ba buồn thảm chứng kiến đời sống nghèo khổ, thiếu thốn, đến chiếc lốp xe, săm xe bị thủng không có cái mới mà thay, phải độn, phải nối khiến nó phình ra không giống bình thường, mỗi vòng quay lại đầy xóc nảy…".
Ngã ba trung tâm sôi động nhất Hòn Gai xưa nay đã trở thành ngã 5, ngã 6.
Năm 1993, thành phố Hạ Long được thành lập trên cơ sở thị xã Hồng Gai cũ, trở thành thành phố đầu tiên của tỉnh Quảng Ninh.
Đến nay, trải qua 31 năm thành lập, Hạ Long đã vươn mình trở thành đô thị trực thuộc tỉnh lớn nhất cả nước về diện tích tự nhiên và số đơn vị hành chính trực thuộc, là trung tâm văn hoá, kinh tế, chính trị của tỉnh Quảng Ninh.
Theo thông tin trên Cổng thông tin điện tử tỉnh Quảng Ninh, những năm qua, cơ cấu kinh tế của thành phố tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, từng bước phát triển theo chiều sâu dựa trên chuyển đổi nền kinh tế từ "nâu" sang "xanh", tăng tỷ trọng khu vực dịch vụ, du lịch với sự quản lý chặt chẽ ở tất cả các lĩnh vực.
Năm 2024, kinh tế của thành phố tiếp tục tăng trưởng cao, ước đạt 16,5%. Lĩnh vực du lịch, dịch vụ có nhiều chuyển biến tích cực, tổng khách du lịch cả năm ước đạt 10,6 triệu lượt, tăng 22% so với cùng kỳ, trong đó khách quốc tế đạt 2,7 triệu lượt, tăng 93% so với cùng kỳ. Tổng thu đạt 23.320 tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ.
Thu hút đầu tư ngoài ngân sách đạt kết quả tích cực với tổng số vốn trên 12.000 tỷ đồng. Tổng chi an sinh xã hội cả năm đạt 266 tỷ đồng, tăng 52,2 tỷ đồng so với năm 2023; giải quyết việc làm cho gần 8.000 lao động. Toàn thành phố không còn hộ nghèo, cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều nâng cao của tỉnh.
Kinh tế của thành phố luôn duy trì mức tăng trưởng cao, đóng góp gần 50% tổng thu mỗi năm của tỉnh, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 14.000 USD, tăng gần 10 lần so với năm 2002.
Tỷ lệ đô thị hóa đạt trên 87%, cao gấp 2 lần bình quân chung của cả nước. Đặc biệt là giai đoạn sau sáp nhập huyện Hoành Bồ từ tháng 12/2019 đến nay, Hạ Long đang vươn mình trở thành một đô thị đa cực, văn minh, hiện đại.
Trong Quy hoạch chung thành phố Hạ Long đến năm 2040 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Hạ Long sẽ trở thành thành phố cấp vùng, đô thị thông minh, đô thị xanh, phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu để dẫn dắt cả vùng Đông Bắc. Quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội tỉnh đã xác định TP Hạ Long là trung tâm của chiến lược phát triển "Một tâm - hai tuyến - đa chiều - hai mũi đột phá".
Thành phố đã ưu tiên dành nguồn lực đầu tư trên 200 nhiệm vụ với tổng mức đầu tư trên 4.000 tỷ đồng để phát triển hạ tầng, nhất là giao thông, văn hóa, giáo dục, nước sạch… tại các xã miền núi, vùng cao, vùng sâu, vùng xa.
Hiện thành phố cũng đang chuẩn bị triển khai trên 100 nhiệm vụ với mức đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng để tạo động lực, mở rộng không gian phát triển mới, kiến tạo cảnh quan cho các xã vùng cao và nâng mức thu nhập cho người dân.
Với những thành tựu đã và đang đạt được, thành phố Hạ Long đặt quyết tâm sẽ tiếp tục là đầu tàu dẫn dắt, một trung tâm lớn về kinh tế, thương mại, văn hóa, du lịch, giáo dục - đào tạo của tỉnh Quảng Ninh và của khu vực.