Tuyệt sắc giai nhân, Nghệ sĩ Nhân dân Tuệ Minh: Người vợ đảm của nhà văn Nguyễn Đình Thi

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Tuệ Minh sinh năm 1938 tại Hà Nội trong một gia đình tiểu tư sản. Năm 15 tuổi, nữ nghệ sĩ về làm diễn viên của Đoàn văn công Trung ương trong vai trò diễn viên kịch, hát chèo và múa.

Vẻ đẹp tuyệt sắc của Nghệ sĩ Nhân dân Tuệ Minh. (Ảnh: TL).

Bên cạnh nhan sắc nổi trội, bà còn có giọng nói ngọt ngào, biểu cảm, trẻ trung, nên được Xưởng phim Việt Nam tuyển làm công việc lồng tiếng. Trong những năm cộng tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam, bà từng là phát thanh viên của chương trình Đọc truyện đêm khuya, Đọc truyện thiếu nhi, đóng kịch truyền thanh và tham gia giảng dạy.

Cuộc đời của bà đã từng gây chú ý cho làng văn nghệ một thời. Đặc biệt khi bà kết hôn lần hai với nhà văn Nguyễn Đình Thi.

Tuệ Minh là nữ diễn viên điện ảnh khóa đầu tiên của điện ảnh Cách mạng Việt Nam, cùng lứa với Trà Giang, Phi Nga, Lâm Tới, Mai Châu, Thanh Thủy, Ngọc Lan, Hoàng Yến… Bà được từng tham gia những bộ phim đầu tiên của điện ảnh Cách mạng Việt Nam như: Chung một dòng sông, Một ngày đầu thu, Vợ chồng anh Lực, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Em bé Hà Nội, Ngày lễ thánh,...

Hình ảnh NSƯT Tuệ Minh thời trẻ.

Ngoài những vai diễn chính trong các bộ phim như Một ngày đầu thu, Vợ chồng anh Lực… sau này bà Tuệ Minh thường tham gia các vai phụ. Nhưng những vai phụ này đều để lại ấn tượng.

Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã đánh giá cao diễn xuất của bà Tuệ Minh và cho rằng bà là một người có bản năng nghệ sĩ, đủ khả năng đảm đương vai nhỏ đến vai lớn.

"Trong Ngày lễ thánh, chỉ cần một cái ngước nhìn, chị Tuệ Minh đã thể hiện được sự tận tụy đến mức mê muội của một con chiên. Diễn xuất bằng mắt của chị ấy rất đặc biệt. Tôi đánh giá diễn xuất của chị Tuệ Minh trong phim này ngang với diễn xuất chị Trà Giang", bà Trịnh Thanh Nhã nói.

Nghệ sỹ Tuệ Minh (phải) đóng vai dân công trong bộ phim tài liệu nổi tiếng "Việt Nam" do đạo diễn Matsuda người Nhật thực hiện tại Việt Nam (Ảnh: TL).

Tuệ Minh trong con mắt của những đồng nghiệp là một người xinh đẹp, có giọng nói rất hay, có phần hơi nũng nịu. Bà cũng là một người khá kiểu cách, luôn giữ khoảng cách nhất định với mọi người.

Nhiều người đồng nghiệp cùng thời của bà cho biết họ đều cảm thấy ở bà sự tự tin, kiêu hãnh biết mình còn có khả năng làm hơn những vai phụ trong các bộ phim.

Sau này bà Tuệ Minh tìm thấy cơ hội phát triển tài năng ở sân khấu kịch. Vai diễn Phượng trong vở kịch Cách mạng mà nhà văn Nguyễn Khải viết đo ni đóng giầy cho bà đã trở thanh vai để đời của bà. Hình ảnh cô gái thiếu nữ Sài Gòn ngày đầu giải phóng trẻ trung, hồn nhiên, thẳng thắn do Tuệ Minh thể hiện ngay lập tức hút hồn công chúng.

Nói về NSND Tuệ Minh, NSƯT Chiều Xuân từng chia sẻ, bà là người sắc sảo và quyết liệt với nghề: "Lúc nào cô cũng muốn thử sức với những vai diễn khác nhau. Cô cũng là người rất chú ý đến đài từ khi diễn xuất, đây là điều mọi lứa diễn viên phải học hỏi".

Trong khi đó, nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát thổ lộ, năm 1987, sau khi tốt nghiệp điện ảnh ở Nga về làm việc tại Hãng Phim truyện Việt Nam, bà mới gặp các chị diễn viên khóa một như: Trà Giang, Ngọc Lan, Thụy Vân, Đức Hoàn, Tuệ Minh, Thúy Vinh... Không chỉ nổi bật trên phim, họ còn vô cùng duyên dáng ngoài đời. Trong những năm còn vất vả, họ vẫn rất dịu dàng, nền nã".

Nhà văn Nguyễn Đình Thi và NSND Tuệ Minh trong một bức ảnh tư liệu. (Ảnh: GĐ).

Bên cạnh những dấu ấn trong sự nghiệp, NSND Tuệ Minh còn được nhiều người biết đến với tư cách là người vợ đảm của nhà văn Nguyễn Đình Thi (tác giả của nhiều tác phẩm nổi tiếng như bài thơ Đất nước, ca khúc Diệt phát xít, Người Hà Nội...).

Duyên nợ của bà Tuệ Minh với nhà văn Nguyễn Đình Thi là một câu chuyện dài. Nguyễn Đình Thi đã từng giới thiệu cho Tuệ Minh kết hôn với đạo diễn Huy Vân dù trong lòng ông có ít nhiều cảm mến với cô gái trẻ Tuệ Minh.

Kết hôn với đạo diễn Huy Vân, bà có chung với ông hai người con gái. Sau này, gặp phải một biến cố lớn, bà đã chia tay đạo diễn Huy Vân và sống một mình một thời gian.

Bà Tuệ Minh có kể lại rằng Nguyễn Đình Thi đã thầm mến bà từ lâu. Sau khi vợ cả của ông qua đời, ông mặc cảm nuôi ba con nhỏ nên không ngỏ lời với bà. Cho đến khi cả hai đã đi qua một chặng đời khá dài. Năm 1983, nhà văn Nguyễn Đình Thi và nghệ sĩ Tuệ Minh về chung sống bên nhau, bắt đầu cuộc hôn nhân hạnh phúc và bình yên kéo dài 20 năm, cho đến khi ông qua đời.

Hai người đi đâu cũng có nhau, kể cả khi ông đã phải chống gậy. Khi ông qua đời đã để lại một nỗi trống trải lớn trong lòng bà.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Dương Duy Biên trao bằng chứng nhận danh hiệu NSND cho nghệ sĩ Tuệ Minh ngày 1/10/2016.

Năm 2016, NSND Tuệ Minh nhận danh hiệu NSND ở tuổi 78, sau nhiều lần Hãng phim truyện Việt Nam đề nghị Hội đồng cấp Bộ xét tặng danh hiệu cho bà.

Ngày 24/2/2018, NSND Tuệ Minh qua đời đúng vào dịp sinh nhật tuổi 80 sau nhiều năm chống chọi với căn bệnh tai biến.

Tùng Lâm (t/h)